Sayıştay'ın belediyeler için hazırladığı 2020 yılı denetim raporlarında, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) mülkiyetinde bulunan muhtelif taşınmazların, kamu kurumu ve kuruluşu niteliğinde olmayan Anadolu ve Avrupa yakası özel elektrik dağıtım şirketlerince kullanılmak üzere, trafo inşası sebebiyle Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş.'ye (TEDAŞ) tahsis edildiğini tespit etti.
Sayıştay denetleyicileri, Büyükşehir Belediyesi'nin mülkiyetinde bulunan muhtelif taşınmazlarından 11 tanesini doğrudan TEDAŞ'a tahsis ettiğini belirledi.
Buna göre İBB, 2020 yılında Tuzla'da 3 bin 733 parsel arsayı 1 lira bedelle, Kartal'da 8 Güney KMS parsel numaralı arsayı 1 lira bedelle, Bağcılar'da 1928 ve 1930+KMS parsel numaralı arsayı 1 lira bedelle, Bahçelievler 14 bin 481 parsel arsayı 1 lira bedelle, Sultangazi'de 11 parsel arsayı 1 lira bedelle, Gaziosmanpaşa'da 2 parsel arsayı 1 lira bedelle, Kâğıthane'de 7+KMS parsel numaralı arsayı 1 lira bedelle, Büyükçekmece'de 1+Kuzey KMS parsel numaralı arsayı 1 lira bedelle, Gaziosmanpaşa'da 1 parsel arsayı 1 lira bedelle, Eyüpsultan'da 18 parsel arsayı 1 lira bedelle 25 yıllığına devretti.
Belediye, 2019'da Sultangazi'deki 4 ve 10 parsel arsayı ise 16 bin 092,6 lira bedelle 25 yıllığına TEDAŞ'a tahsis etti.
‘MEVZUATA UYGUN OLMASI İÇİN KAMU İDARESİ OLMASI GEREKİYOR’
TEDAŞ, 2004’te Özelleştirme Yüksek Kurulu Kararı ile özelleştirme kapsam ve programına alındı. Dağıtım bölgeleri yeniden belirlenerek, Türkiye 21 dağıtım bölgesine ayrıldı ve 2013 yılı itibariyle şirketlerle TEDAŞ arasındaki hisse devri sözleşmeleri tamamlandı. TEDAŞ’ın elektrik dağıtım hizmeti özelleştirilerek özel firmalar tarafından sağlanmaya başlandı. Böylece TEDAŞ anonim şirket şeklindeki bir kuruluş olarak faaliyetlerini sürdürüyor. Mevzuata uygun bir tahsis işleminden söz edilebilmesi için gerek taşınmazı tahsis edecek olan idarenin, gerekse kendisine taşınmaz tahsis edilecek kurum ve kuruluşun kamu idaresi olması gerekiyor. Sayıştay denetleyicilerine göre TEDAŞ’ın bir kamu kuruluşu olarak değerlendirilip tahsisin, taşınmazları fiilen kullanan özel elektrik dağıtım şirketleri yerine TEDAŞ adına yapılması, söz konusu uygulamayı 5393 sayılı Kanun’un 75’inci maddesine uygun hale getirmiyor.
‘1 TL BEDEL ÜZERİNDEN VERİLEN İRTİFAK HAKLARI’
Sayıştay raporunda şu ifadelere yer verdi: “İdare tarafından; geçmiş yıllardaki Sayıştay denetim raporlarına istinaden enerji dağıtım firmalarına TEDAŞ adına tahsis işlemi yürütülmediği, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 4’üncü maddesi uyarınca irtifak hakkı tesis edildiği, 1 TL bedel üzerinden verilen irtifak haklarının Belediye tarafından imalatı yapılan projelere enerji verilebilmesi için verildiği, aksi takdirde tesise enerji alınamayacağı, kabul işlemlerinin yapılamayacağı ve bu tesislerin kamu kullanımına açılmasının aksayacağı, özel mülkiyete konu projelerle ilgili trafo talepleri için ise rayiç bedel tespitinin yapılarak 1 TL iz bedeli üzerinden irtifak hakkı verilmediği ifade edilmiştir.
‘İPTAL EDİLMESİ İDARE YARARINA OLACAKTIR’
İdare, bulguda bahsi geçen taşınmazlar üzerinde 2886 ve 4721 sayılı Kanun esaslarına uygun irtifak hakları tesis etmeyerek tahsis işlemi uygulamasında bulunmuştur. Bulgu konusu taşınmazların, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Emlak Yönetimi Daire Başkanlığı tarafından İdarenin tahsis ettiği taşınmazlar listesinde yer alması konuyu doğrular niteliktedir. Bu itibarla; ne özel elektrik dağıtım şirketleri ne de adına tahsis yapılan TEDAŞ, tahsis yapılabilecek kamu kurum ve kuruluşu olduğundan adı geçen Kuruluşa yapılan ve yukarıdaki tabloda detayları gösterilen taşınmaz tahsislerinin iptal edilip 2886 ve 4721 sayılı Kanunlara uygun irtifak haklarının tesis edilmesi İdare yararına olacaktır.” (DUVAR)
