Şemdinli ve Sınır Ticareti

Alışa geldiğimiz seçimlerin dışında Cumartesi günü Şemdinli ilçemizde ayrı bir seçim havası vardı. Günlerce softa açamayan ilçe esnafı o gün de bir araya gelerek kendilerini ve ilçeyi temsil edecek Esnaf Sanatkarlar Odası Başkanlık seçimi için oradaydı. Bizlerde kürsüye çıkanların notlarını tek tek alıyor ardın sıra makinelerimizin denktaşlarına basıyorduk.
 
İlçede Esnaf Sanatkarlar Odası Başkanlığı seçimi tek adayla yapıldı. Yapılan seçimde Türkiye’nin en genç Esnaf Sanatkarlar Odası Başkanı seçildi. Henüz 20 yaşında ilçe esnafının Yüksekova yollarının keskin virajlarından kurtarmak için Esnaf Sanatkarlar Odası’nı kuran Muharrem Tekin 4 yıl aradan sonra yeniden başkan seçildi. Seçim öncesi neler konuşulmadı ki? Ama sadece seçim öncesi değil. İlçemize gelen her yetkiliye, ilçenin söz konusu geleceği için toplantı düzenleyen herkese yöneltilen sorular ve yanıtlar o gün de tekrarlandı.
 
Alışmak ve alışkanlık ne garip bir şey değil mi? Biz de her gelen yetkiliye veya herhangi bir toplantı düzenlemek isteyen herkese derdimizi anlatmaya alışmışız. Ama çözüm için sadece alışkanlıklarımızla sınırlı kalan önerilerde bulunabiliyoruz. Buraya gelen herhangi bir yetkili olsun, ilçenin geleceğiyle ilgili toplantı düzenlemek isteyen her kim olursa olsun aklımıza gelipte yöneltmek istediğimiz ilk soru ‘Sınır Ticareti’…
 
Üç ülkenin birleştiği yer olmasına rağmen, iki ülkeye sıfır noktada bulunmasına rağmen, dahası Orta Doğuya kapıları açılmasına rağmen sınırlarımız sınırsız olacağına sınırlarıyla sınırlandırılmış. Başbakan Erdoğan’ın Irak’a yaptığı son ziyarete de iki ülke arasında iki sınır kapısının açılmasıyla ilgili görüşmeler dile getirmiş ve açılması uygun görülmüştü. Şemdinli ilçe halkı Başbakan’ın bu vaatleriyle her ne kadar umut taşımış veya heveslenmiş olsa da iki sınır kapısından hiçbirinin Şemdinli ilçesine yakın bölgelerde kurulmaması ilçe halkını bir kez daha hüsrana ve hayal kırıklığına uğratmıştır. Açılması beklenen sınır kapılarından birinin Çukurca ilçesine açılması uygun görülmüştü. Şemdinli neden sınırlandırıldı ki? Sınırsız olması gerekirken sınırlarıyla sınırlandırıldı ve sınırlandırılıyor.
 
Yıllar önce Şemdinli ilçesinde kurulan Alan Pazar’ı ilçenin kalkındırılması için nitekim önemli rol oynamıştır. Çeşitli nedenlerden dolayı kapatılan açık Alan Pazarı hala açılmadı. Dahası ilçenin Derecik Beldesi Çat Düzü Açık Pazarı kurulmak istendi. Kurulmak istendi istenmesi amma; istenenler evraklar ve dosyalarda sınırlı kaldı. Yani Derecik Çatdüzü Açık Pazarı’da açıldı ama kimsenin haberi bile yok.
 
Tarih 17.12.1998. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracat Genel Müdürlüğü tarafından onaylanan ve imzalanan Şemdinli - Derecik Beldesi Çatdüzü Açık Pazarı’nın kurulması uygun görüldüğü ifade ediliyor. O evrakta yazılan bir cümlenin aynısı şu: Devlet Bakanlığı Makamı’nda alınan 17.12.1998 tarihli ve 98/1594 sayılı Onay ile Çatdüzü Açık Pazarı’nın kurulması uygun görülmüştür.  Şemdinli Jandarma Genel Komutanlığı Taktik Jandarma Sınır Alay Komutanlığı’na ait imzalı evrakta da aynen şu ibare geçmekte: Gümrük kapısının açılması durumunda sorumluluk bölgemizde, yetkili birimlerle koordine kurularak gerekli emniyet ve güvenlik tedbirlerin alınacağı’ ifade ediliyor.
 
Şemdinli Çatdüzü Açık Pazarı sözde kuruldu. Bölgede gümrük binası yapıldı, hatta gümrük memuru bile atandı. Ama ne bina faaliyet gördü ne de gümrük memuru görevine başladı. 1998 yılında imzalanan ve aradan tam 12 yıl geçmesine rağmen Çatdüzü Açık Pazarı ne açıldı ne de açılmak istendi. Ama ibarelerde ve evraklarda kurulmuş görünüyor. Yukarıda belirtmiştim. Alışmak ve alışkanlık. Biz yapılıyor ve yapıldılara alıştık artık. Bunun en güzel örneği de yine sözde bölgede hala açılması uygun görünen Derecik Çatdüzü Açık Pazar’ın bulunduğu Derecik kara yolu değil mi? Yıllar önce haritalarda asfaltlı görünmemiş miydi? Kaç yıl sonra asfaltlandı? Yıllar sonra. Yani daha birkaç yıl önce. Oysaki 1980’lı yıllardan beri o yol haritalarda ve evraklarda asfaltlı olarak görünüyordu. Yine Şemdinli Alan yolu. Yıllardır haritalar da asfaltlı görünmesine rağmen asfaltlı mı? Bırakın asfaltlamayı yol genişletmesine bile daha yeni başlanmış. Dediğim gibi. Yapılıyor ve yapıldılara alıştık artık. Derecik Çatdüzü Açık Pazarı’nın hikayesi de örnek verdiğim iki yol gibi. Kaç yıl sonra açılacağı belli değil. Özür dilerim kaç yıl sonra işleve başlayacağı belli değil. Zaten Pazar açık görünüyor.
 
Bundan birkaç gün önce araştırmacı gazeteci yazar Cengiz Çandar’ın şu sözüne içtenlikle katılıyorum. Çandar ‘Güneydoğuda Zulüm Var’ yazısında ‘İktidar partisinin bölge milletvekilleri Ankara’da bölgeyi değil, bölgede Ankara’yı ve partilerini temsil ediyorlar.’ gerçektende böyle. Bugün İktidar partisinin bölge milletvekilleri Ankara’da bölgeyi temsil etmiş olsaydılar, hala asfaltlı olmayıpta asfaltlı olarak görünen Alan yolu da asfaltlanmış olacaktı ve hala açılması uygun görünen Derecik Çatdüzü Açık Pazarı’da işlev yapmış olacaktı.
 
Üç ülkenin birleştiği kent, ne yazık ki üç ülke arasında varlık içinde yokluk yaşamakta, hatta üç ülke dışında üç kent arasında da varlık içinde yokluğu yaşamakta.  Türkiye’nin en ücra köşesi, Orta Doğu’nun giriş kapısı, İran ve Irak’ın nabzı olması neye yarar. Hakkari il olduğu için bütçesini ilçe vatandaşların zorunlu olarak ilde gerçekleştirmesi beklenen işlevler nedeniyle bütçesine bir şeyleri kazandırıyor. Yüksekova Esendere Sınır Kapısı’na açılmış. Çukurca’ya kapı açılıyor. Şemdinli senin varlığından kimin haberi var. Oysaki Şemdinli ilçesinde açılacak bir kapı Hakkari, Yüksekova, Çukurca’ya başta olmak üzere birçok kente de bütçe sağlayacaktır. Alışageldiğimiz sorunlarımızla baş başa kalmaktan başka çare yok.
 
‘Sınırsız sınırda sınırlandırılmış bir halde yaşamak ne garip.’
‘Sınırsız sınırda sınırlandırılmış bir halde yaşamaya devam.’
YORUM EKLE