Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Ekonomi Masası üyeleri 8-12 Haziran arasında yurt gezileri kapsamında doğu illerini ziyaret etti.
CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Faik Öztrak başkanlığındaki Ekonomi Masası ile Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba Başkanlığındaki Esnaf Masası üyeleri Siirt, Bitlis, Muş, Bingöl ve Diyarbakır illerinde esnafla buluştu, bölge halkının sorunlarını dinledi.
Veli Ağbaba, 18 kişiden oluşan parti heyetiyle gerçekleştirdikleri 5 günlük ziyarete ilişkin izlenimlerini paylaştı. Daha önce de Van, Hakkari, Şırnak, Mardin ve Batman’ı ziyaret ettiklerini ifade eden Ağbaba, aradan geçen zamanda bölgedeki en can alıcı sorunun ekonomi ve işsizlik olduğunu söyledi.
İŞKUR ÜZERİNDEN AYRIMCILIK: İŞE AYNI AİLELERDEN KİŞİLER ALINIYOR
Özellikle Covid-19 salgını sürecinde yüzlerce esnafın kepenk indirdiğini, bölgede alternatif iş sahası olmamasından kaynaklı genç işsizliğin de giderek arttığını kaydeden Ağbaba, “Bu kentlerde ortalama işsizlik Türkiye ortalamasının iki katı diye tahmin ediyoruz. Bu da yüzde 30’un üzerinde bir işsizlik olabileceğini bize gösteriyor. Pandemi nedeniyle işsizlik olağanüstü artmış durumda. Alternatif bir istihdam sahası da olmadığı için özellikle genç işsizlik oranında büyük artış var. Bölge halkı İŞKUR üzerinden ayrımcılığa uğrandığını söyleyerek bu konuda çok fazla şikayette bulunuyor. İş olanaklarının, işe alımların çoğunlukla aynı aileler üzerinden yapıldığını belirtiyorlar. 5 kişilik bir ailede herkes çalışırken, bazı ailelerde tek bir çalışan kişi yok. Doğu illerinde en kalabalık yerler çay ocakları. İşsiz gençlerin büyük bölümü çay ocaklarında” ifadelerini kullandı.
SİİRT ESNAFI KEPENK İNDİRİYOR: KAYITLI ESNAF BİR YILDA BİN EKSİLMİŞ
Esnafın ‘isyan’ etme noktasına geldiğini, devlet yardımlarına ulaşmada güçlük çekildiğine işaret eden Ağbaba, durumu şu sözlerle anlattı:
“Doğu illerindeki esnaf, ‘bir dokun bin ah işit’ boyutunda dertli. Birçok kentte esnaf kepenk indirmiş. Çoğu esnaf da yardım alamadığını söylüyor. Bu bölgedeki esnafın durumu batı illerinden farklı değil. Çok zor durumdalar. Öyle ki Siirt’te 2020 yılında kayıtlı olan esnaf 5 bin iken, bu sene 4 bine düşmüş. Çok ciddi bir azalış söz konusu. Esnaf dükkanı kapatmış gitmiş. Bu insanlar nereden iş bulup çalışacak. Çok büyük kayıplar yaşanıyor.”
'ÇOCUK İŞÇİLİĞİ TÜRKİYE ORTALAMASININ NEREDEYSE 10 KATINDAN FAZLA'
CHP’li Ağbaba, işsizlikle beraber bölgedeki en önemli sorunun çocuk işçilik olduğu görüşünde. Okulların kapanmasıyla başlayan uzaktan eğitim sürecinin doğu illerinde ‘çocukların çalışması’ anlamına geldiğini söyleyen Ağbaba’ya göre; Doğu illerindeki çocuk işçiliği Türkiye ortalamasının neredeyse 10 katından fazla. Sokakta kâğıt toplayan, mendil ve su satan çocukların yaş ortalamasının çok düşük olduğuna da vurgu yapan Ağbaba şöyle devam etti: “Bu çocukların aileleri pandemi döneminde işsiz kaldı ve çocuklar büyük oranda böyle çalışmaya başladı. Okul çağında, evinde olması gereken çocuklar sokaklarda kâğıt toplayarak, su satarak, mendil satarak geçimini sağlamaya çalışıyor. Çalışan çocuklar arasında 5 yaşında olanlar bile var. Uzaktan eğitim sürecinde eğitime de çok katılım sağlayamamışlar. Bırakın tablet, telefonu evlerinde internet de yok. Çok can alıcı, göz yaşartıcı bir durum bu.”
'TARIMLA UĞRAŞANLAR BÖLGENİN AFET BÖLGESİ İLAN EDİLMESİNİ İSTİYOR'
Heyette bulunan CHP Antalya Milletvekili Çetin Osman Budak da bölgedeki genç işsizliğine dikkat çekerek şunları söyledi: “Türkiye’nin her yerinde olduğu gibi doğu illerinde de en büyük sorun ekonomi ve işsizlik. Bölgedeki şeker fabrikaları başta olmak üzere üretim merkezleri kapatılmış, iş alanı daraltılmış ve gençlerin büyük kısmı sokaklarda iş arayarak zamanlarını geçiriyor. Aslında '4-5 senedir bu durumdayız. Pandemi daha da beter etti bizi' diyorlar. Gençler sokakta daha çok çay ocaklarının önünde kalabalık oluşturmuşlar. İş sahası yaratılmasıyla ilgili talepleri var.
Kuraklığın da tarıma olumsuz etkisinden bahseden Budak, Doğuda özellikle tarımla uğraşan kentlerin bölgenin afet bölgesi ilan edilmesini istediğini söyledi. Budak, “Kuraklıktan dolayı tarım ürünlerinin hiçbiri olmayacak kaygıları var. 'Toprağa attıkları tohumu, gübresi, ilacı hepsi cebimizden gitti, destek verilsin' diyorlar. Tarlalar ekilmiş, hasat zamanı gelmiş; ürünlerin yüzde 60’ı daha tarlada yanmış. Buğday, arpa gibi ürünler beklenen boylara ulaşmamış. Saman fiyatları bin 400 TL’ye kadar çıkmış, daha da yükseleceğini söylüyorlar. Her türlü isyandalar” diye konuştu.
'CHP’YE ÇOK BÜYÜK İLGİ VAR'
Doğu illerinde CHP’nin çok büyük ilgiyle karşılandığını ifade eden Budak, “AK Parti’den kopuşlar başlamış. CHP’ye çok büyük ilgi var. Ziyaret ettiğimiz yerlerde çok dikkatle bizi dinlediler, sorunlarını anlattılar. Özellikle Kürt sorunun çözümünde özellikle talepleri var. Bir an önce sandığı getirin diyorlar” dedi.
'BİTLİS’TE 700’E YAKIN DÜKKANDA YIKIM TEHDİDİ'
CHP Ankara Milletvekili Tekin Bingöl de Bitlis esnafının ‘Dere Üstü Islah Projesi’ kapsamında işyerlerinden olacaklarını, esnafın bu konuda çok sıkıntıda olduğunu söyledi. Söz konusu proje kapsamında çok geniş bir alanın Cumhurbaşkanı kararnamesi ile riskli alan ilan edildiğine vurgu yapan Bingöl şöyle konuştu:
“Bitlis’te tarihi camilerin olduğu alan Cumhurbaşkanı kararnamesi ile çok incelenmeden riskli alan ilan edilmiş. Geniş bir alanda ‘yıkım’ söz konusu. Bu yıkımın adı “Dere Üstü Islah Projesi.” Bu olumlu bir proje ancak riskli alan olarak ilan edilen geniş bir alanda da 700’e yakın dükkânın yıkılması söz konusu. Bu dükkanlar Bitlis’in taş yapı mimarisine uygun olarak yapılmış, yüzlerce yıllık yapılar. Buralarda esnaflık yapan birçok esnaf da üçüncü, dördüncü kuşak olarak o dükkanlarda hizmet veriyor. Maalesef şimdi bu dükkanların 30 Haziran’a kadar yıkılacağına ilişkin tebligatlar yapılmış. Çok zor durumdalar. O esnaflar dükkanlarını kapatırlarsa yeni bir iş yeri açma şansını da yitirecekler. Bu sorun birçok sorunun da önüne geçmiş durumda.” / DUVAR
