HDP Şırnak Milletvekili Faysal Sarıyıldız Şırnak’ta bir haftada 4 kişinin yaşamını yitirdiği maden ocakları ile ilgili Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız’a ve Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’ndan (AFAD) sorumlu Başbakan Yardımcısı Sayın Beşir Atalay’a iki ayrı soru önergesi verdi.

Sarıyıldız, Bakan Yıldız’a sunduğu soru önergesinde, Şırnak’ta açık ocak ve sondajlama yolu ile açılan kuyularda işçilerin ilkel şartlarda çalıştığını, hiçbir iş güvenliğinin olmadığı maden ocaklarında hemen her sene kazalar sonucu işçiler yaşamını yitirdiğini belirtti.

3 Haziran’da Şırnak merkeze bağlı Toptepe (Avkamasiya) Köyü’nde göçük altında kalarak yaşamını yitiren İbrahim Sağnak ve 11 Haziran günü Şırnak'ın Kemerli Köyü’nde Ahmet Baysal, Emin Baysal ve Selahattin Uçar adlı işçilerin gaz sıkışması sonucu maden ocağında yaşamını yitirdiğini hatırlatan Sarıyıldız, “TKİ gözetimindeki yüzlerce kaçak ocakta, yaklaşık binlerce işçi hiçbir sosyal güvencesi olmadan yerin metrelerce altında çalışmaktadır. Gaz sıkışmasının meydana geldiği kömür ocağına gelen AFAD ekiplerinin oksijen maskelerinin olmaması nedeni ile işçilere zamanında müdahale edilemedi. Şırnak ve bölge illerinin hiç birinde Türkiye Kömür İşletmeleri kurumunun (TKİ) uzman arama kurtarma ekipleri bulunmadığı için işçiler saatlerce ocakta kurtarılmayı bekledi. AFAD ekiplerinin teknik donanıma sahip olmaması ve TKİ’nin uzman kurtarma ekiplerinin olmayışı nedeni ile işçilere adeta ölüme terk edilerek, yaşamlarını yitirdi.” diye belirtti.

ZORUNLU GÖÇ, İLKEL ŞARTLAR VE ÖLÜM…

Şırnak’ta insanların kaçak ve ilkel çalışma şartlara mecbur bırakılmasının nedeninin devlet eli yaratılan yoksulluk olduğuna işaret eden Sarıyıldız, Şırnak’ta 1990’lı yıllarda devlet eli ile yurttaşlara dayatılan zorunlu göçün, toplumsal yıkımın yanında ekonomik kaynakların da kurutulmasına neden olduğunu kaydetti.

Şırnak madenlerinde işçi ölümlerinin son bulması için TKİ’nin, tüm madenleri yeniden kamulaştırması ve işçi güvenliğini sağlayacak alt yapı hazırlanana kadar işçilerin geçimlerinin ve sosyal güvencelerinin sağlanması gerektiğine vurgu yapan Sarıyıldız, Bakan Yıldız’a şunları sordu: “ Şırnak’taki maden ocaklarında kayıt dışı kaçak işçi çalıştırılmış mıdır? Çalıştırılan kaçak işçi sayısı nedir? İşçiler günde kaç saat ve ne kadar ücret ile çalışmaktadır? Kaçak olarak çalıştırılan işçilerin arasında çocuk işçiler mevcut mudur? Şırnak’taki İR-2505 rezerv sahasındaki maden ocakları başta olmak üzere diğer maden ocaklarının hukuki konumu nedir? Ruhsat sahibi midir, yoksa taşeron mudur?  Maden ocaklarına ruhsat veren Türkiye Kömür İşletmeleri’nin hukuki sorumlulukları nelerdir? Göçüğün meydana geldiği maden ocağı başta olmak üzere diğer maden ocaklarına yönelik önceki dönemde yapılan denetimler de herhangi bir usulsüzlük yaşandığı tespit edilmiş midir?  Maden ocaklarını denetleyen müfettişlerin yeterlilikleri ne şekilde test edilmektedir? Kamu adına denetim yapan teknik nezaretçilerin hizmetlerinin yeterliliği nasıl ölçülmektedir? Ücretlerini maden sahibinden alan denetçilerin hizmetlerinin güvenilirliği nasıl sağlanmaktadır? Şırnak’taki maden ocaklarında son 30 yılda yaşamını yitiren ve yaralanan işçi sayısı kaçtır? Bu ölümlerin yıllara göre dağılımı nasıldır? Şırnak’ta işçilerin ölümlerine neden olan maden facialarının kaçı göçük, kaçı gaz sıkışmasından kaynaklanmıştır? Şırnak’ta madende hayatını kaybeden işçilerin yakınlarına, kendilerine yapılacak sosyal yardımlar karşılığında, dava açmamaları konusunda bir muvafakat belgesi imzalanmakta mıdır? Şırnak başta olmak üzere Türkiye’de izinsiz bir şekilde işletilen kaçak maden ocakları kaç tanedir? Şırnak’ta kaç maden ocağı izinsiz çalıştıkları gerekçesi ile kapatılmıştır? Göçüğün meydana geldiği maden ocağı başta olmak üzere İr 2505 isimli rezerv sahasındaki diğer maden ocakları Bakanlığınız tarafından en son ne zaman denetlenmiştir? Bundan sonra bu tür ‘kazaların’ önlenmesi için ne tür tedbirler almayı düşünüyorsunuz? Türkiye Kömür İşletmeleri kurumunun uzman arama kurtarma ekipleri en yakın hangi ilde bulunmaktadır?  Maden kazalarının sık yaşandığı Şırnak’ta neden TKİ’nin uzman kurtarma ekipleri bulunmamaktadır? TKİ’nin uzman kurtarma ekipleri artık Şırnak’ta bulundurulacak mı? TKİ’nin kurtarma ekiplerinin olmaması nedeni ile Şırnak’taki maden ocaklarında işçi ölümlerinin arttığını düşünüyor musunuz? Bu ölümlerden kendinizi sorumlu hissediyor musunuz?”

AFAD’IN YETERSİZLİĞİ ATALAY’A SORULTU

Sarıyıldız, 11 Haziran günü Şırnak’taki maden ocağında ihmal sonucu 3 işçinin yaşamını yitirdiği olayla ilgili  AFAD’tan sorumlu Başbakan Yardımcısı Sayın Beşir Atalay’a da şu soruları sordu: “AFAD Kurtarma ekipleri yaşanan olaydan saat kaçta haberdar oldu? Kurtarma ekipleri saat kaçta olay yerine vardı? Hangi teçhizatlar ile olay yerine gidildi? Gaz sıkışmasının meydan geldiği maden ocağı ile Şırnak merkez arası kaç kilometredir? Kurtarma esnasında işlevsiz kalan AFAD ekipleri neden yeterli donanıma sahip değildir?  Yaşanan bu ihmalkârlık nedeni ile başta AFAD yetkilileri hakkında herhangi bir idari işlem ya da soruşturma başlatılmış mıdır? AFAD ekiplerinin tünellere inme gibi bir yetkilerinin olmadığı yönündeki iddia doğru mudur? Eğer bu iddia doğru ise AFAD ekipleri neden ve hangi amaçla gaz sıkışmasının meydana geldiği maden ocağına gitmiştir? AFAD ekipleri hangi tür olaylara müdahale etmek ile yetkilidir? İşçilerin cenazeleri, AFAD ekipleri tarafından mı yoksa işçi yakınlarının kendi imkânlarıyla mı çıkarıldı? Yaşanan bu vahim olaydan sonra AFAD ekiplerinin yeterli teknik donanıma sahip olması için herhangi bir çalışmaya başlandı mı? 9-AFAD kurtarma ekipleri Şırnak’ta son 5 yılda kaç maden kazasına müdahale etti? Yapılan müdahalelerde yaşamını yitiren ve kurtarılan işçi sayısı kaçtır?” / anf