ABD’de 8 Kasım’da Kongre ara seçimleri yapılacak. Seçimlerde, 435 üyeli Temsilciler Meclisi’nin tamamı Senato’da da 35 koltuğun sahibi belirlenecek. Cumhuriyetçilerin Temsilciler Meclisi’nde çoğunluğu elde etmesi halinde, ABD’nin Ukrayna’ya sağladığı mali yardımın boyutunun tartışma konusu olabileceği belirtiliyor. Anketler, Cumhuriyetçilerin Temsilciler Meclisi'ni alabileceğini, Senato’da ise Demokrat Parti’nin üstünlüğünün süreceğini gösteriyor.
Kongre ülke genelinde uygulanan ulusal yasaları yapıyor. Temsilciler Meclisi hangi yasaların oylanacağını belirlerken, Senato bu yasaları veto etme ya da onaylama yetkisine sahip. Senato aynı zamanda başkan tarafından yapılan atamaları onaylıyor ve daha nadiren de olsa, başkana karşı soruşturmalar yürütebiliyor.
Amerika’da ara seçimlerdeki kampanya sürecinde ekonomi, kürtaj, suçla mücadele, göç gibi iç siyaset konuları ön planda. Bununla birlikte seçim sonucu aslında iki yıl boyunca etkili olacak dış politikanın şekillendirilmesinde de rol oynuyor. Ağustos ayında yapılan Pew Araştırma Merkezi’nin anketine göre, kayıtlı seçmenlerin yüzde 77’si ekonomiyi en önemli konu olarak belirlerken; yüzde 45’i dış politikayı önemli bir konu olarak sayıyor.
BIDEN, MUHAFAZAKAR YASALARI ENGELLEYEBİLİR
Ara seçimler sıklıkla başkanın iki yıllık performansı konusunda halkın tutumunu yansıtıyor ve Beyaz Saray’daki parti genelde sandalye kaybediyor. Bu durum, seçmenler nezdindeki onay oranı geçen ağustostan bu yana yüzde 50’nin altında kalan Başkan Biden için bir endişe kaynağı. Demokratlar, Temsilciler Meclisi ve Senato’daki çoğunluklarını korumayı başarabilirse, Biden iklim değişimi, kamusal sağlık programları, kürtaj hakkının korunması ve bireysel silahlanmanın sıkılaştırılması planlarını uygulamaya devam edebilir.
Cumhuriyetçiler her iki kanatta da üstünlüğü ele geçirirse, Biden’ın planlarını durdurabilir. Bu durumda Cumhuriyetçiler, soruşturma komitelerini de kontrol edecek duruma gelebilir ve 6 Ocak 2021’de eski Başkan Donald Trump taraftarlarının Kongre saldırısı konusundaki soruşturmayı durdurabilirler. Ancak bu komisyonun çalışmalarını yıl sonunda tamamlaması bekleniyor.
Ayrıca, Joe Biden’ın oğlunun Çin’deki iş ilişkileri ve Amerikan askerlerinin Afganistan’dan aniden çekilmesi gibi başlıklarda yeni soruşturmalar başlatabilirler. Biden’ın aralarında ABD Yüksek Mahkemesi’nin de bulunduğu yerlere yeni atamalar yapması zorlaşır. Cumhuriyetçilerin hakimiyeti, Biden’ın dış politikasına darbe vurabilir. Özellikle de Ukrayna’ya yardım konusunda. Başkan Biden ise buna misilleme olarak veto kartını kullanabilir ve kürtaj, göç ve vergiler gibi başlıklardaki muhafazakar yasaları engelleyebilir. Sonuç ise, bir dahaki başkanlık ya da Kongre seçimine dek sistemin tıkanması olur.
TÜRKİYE'NİN F-35 PROGRAMINDAN ÇIKARILMASI
Öte yandan, ABD Kongresi’nin tutumu Türkiye ile ilişkilerin seyrinde öne çıkan faktörlerden biri. Türkiye’nin Rusya’dan S-400 füze savunma sistemi satın alması sebebiyle F-35 programından çıkarılması ve CAATSA olarak bilinen Amerika’nın Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Yasası kapsamında yaptırıma uğrayan ilk NATO üyesi olması ilişkilere belirleyici olmuştu.
Rusya-Ukrayna savaşı ABD Kongresi’nde her iki siyasi partiyi birleştiren bir konu olmuş, savaşta Türkiye’nin Kiev’e Bayraktar insansız hava araçlarını sağlamasının Kongre’de Türkiye karşıtı havayı kırabileceği yorumu öne çıkmıştı.
BIDEN, F-16 SATISIŞAN DESTEK VERDİĞİNİ SÖYLEMİŞTİ
VOA Türkçe'nin aktardığına göre, ABD-Türkiye ilişkilerinde son dönemde ağırlık kazanan en önemli konu başlığıysa Ankara’nın Washington’dan talep ettiği F-16 uçakları ve modernizasyon kitleri. Taraflar arasında bu konuda görüşmeler bir süredir devam ediyor. Başkan Joe Biden da Türkiye’ye F-16 satışına destek verdiğini söylemişti. Amerika’nın yabancı ülkelere silah satışı Kongre onayına tabi olduğu için özellikle Senato’da Türkiye konusundaki tutum önem taşıyor.
Bazı Kongre üyeleri, 2019 yılında Rus yapımı S-400 füze savunma sistemi satın alarak ABD yaptırımlarına maruz kalan ve bu sebeple F-35 savaş uçağı programından çıkarılan Türkiye’ye mesafeli yaklaşıyor. New Jersey eyaletini temsil eden Demokrat Senatör Bob Menendez’in bu konudaki olumsuz tutumu dikkat çekiyor. Senato Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı olarak veto yetkisine sahip olduğu için F-16 satışı konusunda anahtarı elinde tutan Demokrat Partili Senatör konuya ilişkin en son yaptığı açıklamada, “Erdoğan bölgedeki saldırganlık kampanyasını durdurana kadar Türkiye’ye F-16 satışına karşı çıkmayı sürdüreceğini” söyledi.
Amerika’da senatörler göreve 6 yıllığına seçiliyor. Senatör Bob Menendez de 2018 Kasım ayında seçilip 3 Ocak 2019’da göreve geldiği için, bu yıl 8 Kasım’da yapılacak ara seçimlerde yarışmıyor. Görev süresi 2025’te sona erecek olan Menendez önümüzdeki 2 yıl boyunca Senato’da olmaya devam edecek.
BAŞKANLIK SEÇİMLERİNİ NASIL ETKİLER?
Ara seçimler, 2024’te Cumhuriyetçilerin başkan adayının kim olacağı konusunda ipucu verebilir. Trump’ın desteklediği adaylar kötü bir performans sergilerse, Cumhuriyetçi Parti’den başkan adaylığı için destek alması zorlaşır. Florida eve Teksas’ta Cumhuriyetçi Valiler Ron DeSandis ve Greg Abbot yeniden seçilmeyi başarırlarsa, Beyaz Saray şansları olabilir.
