Beştepe’de gerçekleşen zirve öncesinde basın mensuplarına fotoğraf veren ve el sıkışan liderler, zirvenin ardından çalışma yemeğine geçti.
Zirveye katılan Türk heyetinde, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, Milli Savunma Bakanı Nurettin Canikli, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ve MİT Müsteşarı Hakan Fidan da yer aldı.
ERDOĞAN: ÖNEMLİ BAŞARILAR ELDE ETTİK
Erdoğan, Putin ve Ruhani’nin basın toplantısı düzenliyor. Geçen yıl Soçi’de toplantı yaptıklarını söyleyen Erdoğan, “Geçen sürede barışın tesisi için önemli başarılar elde etti. Bütün dünyanın şunu dikkate alması gerekiyor: Suriye’nin toprak bütünlüğünün sağlanması bütün terör örgütlerine aynı mesafede sağlanmasına bağlıdır” dedi.
Fırat Kalkanı ve Zeytin Dalı harekatlarına değinen Erdoğan, “Buraları Suriyeli kardeşlerimiz için yaşanabilir hale getiriyoruz. Cerablus-El Bab bölgesine dönen 160 bin Suriyeli kardeşimiz kendilerine yeni bir hayat kurdular. Münbiç başta olmak üzere PYD/YPG kontrolündeki bölgeleri güvenli hale getirene kadar durmayacağız” diye konuştu.
Zirveye katılan Ruhani ve Putin’e teşekkür eden Erdoğan, “Garantör ülkeler olarak tuzaklara oyunlara provokasyonlara itibar etmeden kararlı bir şekilde yürümeye devam edeceğiz” dedi.
RUHANİ: KOMPLOYU YOK ETTİK
Erdoğan’dan sonra açıklama yapan İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, “Bölgemiz son yıllarda çok önemli bir sorunla karşılaştı, terörizm sorunu. Bu teröristler bazı ülkeler tarafından eğitilmiş ve modern silahlarla donatılmıştır. Bu teröristler, Suriye’nin petrolünü, tarihi eserlerini yağmalayıp satabiliyorlar. Başta ABD olmak üzere dünya ülkeleri bu teröristlerin uzun süre burada kalmasını istediler. Suriye ve Irak gibi ülkeler, dost ülkeler ve milletlerin yardımıyla bu büyük komployu yok etti” şeklinde konuştu.
Soçi’den sonra ikinci zirveyi gerçekleştirdiklerini beliren Ruhani, “Suriye halkının barışa kavuşma umudunun daha çok olduğunu görmekten mutluyum. Benim için en mutlu an, üç ülkenin Suriye’de mazlum olan halka yardım ve yaralıları kurtarmak için yardım için mutabık kalması oldu” dedi.
PUTİN: ÖNEMLİ MUTABAKATLAR SAĞLADIK
Son konuşmayı yapan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, zirvenin verimli geçtiğini söyledi. Putin, “Önemli mutabakatlar sağladık ve bunlar görüşmenin sonunda imzaladığımız deklarasyonda yer aldı. Astana formatı verimli olduğunu defalarca kanıtladı. Suriye’deki şiddeti önemli ölçüde düşürdü” dedi.
Suriye’de etnik ve mezhepsel çatışmaların körüklendiğini dile getiren Putin, “Rusya, Türkiye ve İran, Suriye’nin toprak bütünlüğüne bağlılığını teyit etti” diye konuştu. İnsani yardım konusunun siyasallaştırılmaması gerektiğini belirten Putin, “Doğu Guta’da yüz binlerce insanın kurtarılması için benzeri olmayan bir operasyon gerçekleştirdik” ifadelerini kullandı.
Siyasi çözüm için, Suriye Ulusal Diyalog Kongresi’nde alınacak kararların önemli olduğunu vurgulayan Putin, “Suriye Ulusal Diyalog Kongresi’nin kararlarının alternatifi yok” dedi.
Putin’in ardından yeniden konuşan Erdoğan, “Afrin operasyonundaki dayanışmamızı, başta Rusya ile çok önemsiyorum. İran ile aynı şekilde ilgili arkadaşlarımız gerek bakan düzeyinde, gerek genelkurmay başkanlarımız bu çalışmalarını gayretli bir şekilde sürdürdükleri sürece inanıyorum ki burada barışın alt yapısını oluşturacağız” dedi. Erdoğan, bir sonraki zirvenin de Tahran’da yapılacağını açıkladı.
RUHANİ: AMERİKALILAR VE İSRAİLLİLER BAŞARILI OLAMADI
Açıklamanın ardından soru-cevap bölümüne geçildi. Bir gazetecinin “Türkiye, İran ve Rusya’nın çabalarını sabote etmek için Batı ülkelerinin çabaları var, bunlar başarılı olabilir mi?” sorusu üzerine Ruhani, “Amerikalılar ve İsrailler son yıllarda başarılı olamadılar. Bölgemizde istikrarsızlık yaratmak istiyorlardı. Suriye halkına büyük sorunlar yaratmış olasalar da başarılı olamadılar. Halkların istekleri kendi geleceklerini şekillendirmeleri. Bölgemizde teröristleri hakim kılmakta başarılı olamadılar” yanıtını verdi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ise şunları söyledi:
“Suriye’nin toprak bütünlüğü bizim için olmazsa olmazdır. Bazılarının yaptığı toprak parselizasyonuna, toprak ameliyatlarına sıcak bakmıyoruz. Suriye’den ülkemize yapılan saldırıları kabul etmemiz asla mümkün değil. Ülkemize atılan roketlerden vatandaşlarımız şehit olmuştur. Sabır, sabır, sabır… ardından Fırat Kalkanı Harekatı ile bölgeyi teröristlerden temizledik. Çadırkentlerde kalan bölge halkı geri dönmeye başladı. Afrin içinde hazırlıkları yapacağız. Bu bir inşa ve ihya hareketidir. Astana sürecinin garantörleri olarak bu süreci birlikte yürüteceğiz. Biz Astana’yı Cenevre’nin alternatifi olarak görmedik, tamamlayıcısıdır dedik. Alternatifidir diyorlarsa söyleyeceğimiz sözümüz yok. Ama netice alma mecburiyetimiz var. Burada insanlar ölüyor. En son Doğu Guta’da meydana gelenleri gördük. Yavruların nasıl acımasızca öldürüldüğünü gördüm. Kucağıma 6 aylık çocuğu aldığımız zaman yüreklerimiz parçalanıyoruz, biz babayız.”
Bir gazeteci liderlere, ABD Başkanı Donald Trump’ın Suriye’den çekileceklerini açıklaması ve Suriye’deki ABD varlığını nasıl değerlendirdiklerini sordu.
ERDOĞAN: RUHANİ KARDEŞİM PARANIN MİKTARINI SÖYLEMİYOR
İran Cumhurbaşkanı Ruhani, “Amerikalılar her gün bir şey söylüyor. Mevcut Amerikan hükümetinin ne sözlerine ne de vaatlerine güvenebiliyoruz. Biz Suriye’den çıkmak istiyoruz dediler ama daha sonra anlaşıldı ki onlar para peşindeler. Arap ülkelerine diyorlar ki ‘Bize para verirseniz Suriye’de kalacağız’ Anlaşılıyor ki Suriye’de kalacaklar ve para alacaklar” şeklinde konuştu.
Ruhani’den sonra konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Fakat Ruhani kardeşim paranın miktarını söylemiyor. 7 trilyon dolar. Böyle bir para bugüne kadar orada masraf yapılmış, bu paranın verilmesi lazım deniyor. Bu da herhalde iyice rahatlatır süreci” dedi.
PUTİN: ERDOĞAN’IN YENİ TEKLİFİ İNSANİ YARDIMLA İLGİLİ
Toplantıda Erdoğan’ın yeni tekliflerinin ne olduğunu sorulması üzerine Rusya Devlet Başkanı Putin, “Sayın Erdoğan’ın yeni teklifleriyle ilgili, bizim insani yardım konusunda etkin bir çalışma yapmamız gerekiyor. Şu teklifte bulundu, çatışmasızlık bölgelerinde ihtiyaç duyan insanlara acil yardım, tıbbi yardım konusunda neler yapabileceğimizi somut bir şekilde değerlendireceğiz. Bu teklif çok isabetli oldu. Sayın Ruhani de bunu destekliyor. Bunun üzerinde bir çalışma yapacağız ve somut adım atacağız” dedi.
“Suriyeli mültecileri desteklemek insani bir görevdir” diyen Ruhani, “Müslümanlar için de dini bir görevdir. Ben Suriyeli mültecileri destekleyen ve onları barındıran bütün ülkelere teşekkür etmek istiyorum. Biz bu konuyu herkesten daha iyi anlayabiliyoruz. Biz yaklaşık 39 senedir İran’da 3 milyondan fazla Afgan mülteciyi ağırlamaktayız. Bunu çok iyi anlıyoruz. Bu sene de yaklaşık 400 bin Afgan öğrenci bizim okullarımızda eğitim almaktadır. Ve 20 binden fazla da Afgan üniversite öğrencisi bizim üniversitelerimizde bedel ödemeden eğitim almaktadır” diye konuştu.
ERDOĞAN: GÜVENLİ BÖLGEDE KONUT İNŞA EDELİM
Güvenli bölgelerde konut inşa edilmesini teklif ettiği aktaran Erdoğan da “Güvenli bölgede, gerek bizim tarafta gerekse Kuzey Suriye tarafında, konut inşası temin edelim diyorum. Bu konut inşasını yapmak suretiyle bu insanları çadırlardan, konteyner kentlerden kurtaralım. Eğer böyle bir adımı birlikte atabilirsek öyle zannediyorum ki bu Suriye halkına çok daha ciddi bir sinerji meydana getirmek suretiyle faydalı olacaktır” dedi. / DUVAR