Korona virüsü (Covid-19) tedbirlerine uyma konusunda duyarsızlıklar yaşandığını belirten Fahrettin Koca, “Uzun bir süredir koronavirüs aramızda. Öyle görünüyor ki bu konuya karşı zaman zaman duyarsız hale geliyoruz. Koronavirüsün birinci dalgasının ikinci pikini yaşadığımızı söyleyebilirim. Gelenek ve göreneklerimizin önemli parçalarından olan bayramlar ve düğünlerdeki hareketlilik ve dikkatsizliklerimiz bizi bu eşiğe getirdi” dedi.
Tedbirlere herkesin uyması gerektiğini söyleyen Koca, “Halkımızın büyük çoğunluğu ilk günkü hassasiyetle koronavirüse karşı tedbirler almaya devam ediyor. En azından koronavirüs için kaçınılmaz olan maske, mesafe ve temizlik şartlarına riayet ediyor. Ancak unutulmamalı ki, bir salgınla mücadelede toplumun her ferdi aynı duyarlılığı göstermesi gerekir” diye konuştu.
Fahrettin Koca’nın konuşmasından satır başları şöyle:
MÜJDELİ HABERLER VERMEYİ ÇOK ARZU EDERDİM: Düğünler ve bayramlaşmalar da dahil olmak üzere bu mücadeleye bir istisna getiremeyiz, ara veremeyiz. Karşınıza müjdeli haberlerle çıkmayı çok arzu ederdim. Ne var ki hastaların ve yitirdiğimiz canlarımızın sayısı tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de tekrar artıyor. Haziran sonrası başlayan yeni dönemin tipik bir normalleşme dönemi olmadığının altını sürekli çizmeye çalıştım. Bundan böyle kontrollü sosyal hayatın başladığını, kısıtların esnediği bir dönem olduğunu söyledim. Bu dönem sağlımızı garanti altına edecek şekilde hayatımızın kısmen özgürleşmesi olmalıydı.
SALGIN ARTARAK DEVAM EDİYOR: Tatil yerlerinde, eğlence yerlerinde, çarşı pazarda, törenlerde tedbirlere ne kadar uyulduğunu hep birlikte içimiz acıyarak görüyoruz. Düğün, nişan, sünnet törenleri, taziyelerimiz yeni taziyelere kaynaklık eden yerler halini alıyor. Salgın artarak devam ediyor. Virüs her geçen gün daha fazla insana bulaşıyor. Açıkladığımız yeni hasta sayımız düşmüyor. Bu vakalardan dolayı ağır hastalık geçirenlerin, yoğun bakımda tedavi görenlerin sayısı artıyor. Her gün bu sebeple vatandaşlarımız canlarından olmaya devam ediyor.
52 SAĞLIK ÇALIŞANIMIZI EBEDİYETE YOLCU ETTİK: Ülke genelinde farklılıklar olsa da hastanelerimizin yükü artıyor. Unutmayın bu yüke hayallerinizin ötesinde omuz verenler var. Kamuda esnek çalışma uygulamasına geçildiği, evden çalışmanın özendirildiği bu dönemde gündüz ve gece görevine devam eden, aylardır evine gidemeyen, çocuğunu eşini kucaklayamayan doktorlarımız, hemşirelerimiz ve her düzeyde sağlık personelimiz var. Sağlık çalışanlarımız bu fedakarlığını sorumsuzca davranışlara feda etmek zorunda olmamalıdır. Şu ana kadar sağlık kuruluşlarımızda virüsün bulaşmasından kaçamayan 29 bin 865 çalışanımız oldu. Ne yazık ki 52 sağlık çalışanımızı yitirdiklerimiz arasında ebediyete yolcu ettik. Tümüne Allah’tan rahmet diliyorum.
SAĞLIK ÇALIŞANLARINA SALDIRILAR ŞEVKİMİZİ KIRIYOR: Bu ortamda sağlık kuruluşlarımızda hala şiddete başvuranların olması, sağlık personelimizin menfur saldırılara muhatap olması içimizi acıtıyor, şevkimizi kırıyor. Vatandaşlarımızdan sorumluluk bekliyoruz. Sağlıkçılarımızın beklentisi alkıştan öte bir hassasiyettir. Bu hassasiyet tüm vatandaşlarımızın hastalık riskine karşı tetikte olması için gerekli. Bu hassasiyet, yaşlılarımızın, kronik hastalığı olanların olması için gerekli. Bu hassasiyet pandemi nedeniyle işyeri tam çalışmayan kardeşimizin işine, aşına kavuşması, evlatlarımızın okullarına devam edebilmesi için gerekli.
EN FAZLA ARTIŞ YAŞANAN YER ANKARA: Ülke genelinde durum kontrol altında. İstanbul’da, Trakya’da ve Ege Bölgesi’nde ciddi bir artış yok. Orta Anadolu ve Güneydoğu Anadolu’da maalesef bir artış var. Son dönemde artışın en fazla olduğu illerin başında Ankara geliyor. Yer yer Mardin, Gaziantep, Şanlıurfa, Batman gibi bazı illerimizde hızlı hasta artışına bağlı hastane sıkıntısı yaşandı. Hızlı müdahale ile sorunlar aşılmaktadır. Diyarbakır gibi bazı illerimizde yakın çalışmalarımız sürdürülmektedir.
7 İL YÜKSEK RİSKLİ: Tedbirlerle hasta sayısını Gaziantep’te yüzde 52, Diyarbakır’da yüzde 49, Mardin’de yüzde 61 aşağıya çekmeye başladık. Konya’da kısmen kontrol altına aldık. Ankara, İstanbul, İzmir, Bursa, Erzurum, Sivas, Kayseri halen yüksek riskli illerimiz arasında. Virüs gücünü kaybetmedi. Rakamlar bize ölüm ve ağır vaka sayısının arttığını söylüyor. Özellikle ağır hasta sayısını azaltmamız gerekiyor. Risk burada, mücadelemizin temel hedefi bunu önlemeye yönelik.
HES KODU UYGULAMASI YAYGINLAŞACAK: HES kodu uygulaması başarıyla devam ediyor. İzolasyon tedbirine uymayan 153 bin pozitif kişi ve temaslı bu sayede tespit edilmiş oldu. Birçok sosyal mekana girişte de uygulanmak üzere yaygınlaştırılacaktır. Haziran ayında 6 bin 289 olan filyasyon ekip sayımızı 10 bin 802’ye çıkardık. Özellikle sorunlu illerde filyasyon ekiplerin sayısını hızla arttırıyoruz. Şu anda Konya’da 460, Şanlıurfa’da 200, Mardin’de 111, Diyarbakır’da 370, Erzurum’da 207, İzmir’de 350, Kayseri’de 120 ekip sahada.
KORONAVİRÜS MEVSİMSEL HASTALIKLARLA BİRLEŞEBİLİR: Salgın bölgesel farklılıklara rağmen ülke genelinde kontrol altındadır. Ancak önümüzde mevsimsel gribal enfeksiyonların artacağı dönem var. Koronavirüsün bu mevsimsel hastalıklarla birleşmesi mümkündür. Ancak bu duruma karşı yeni tedbirler alındı. Mücadelemizin boyutu değişecek. Yeni mücadele dönemine karşı hazırlanıyoruz.
AĞIR HASTA SAYISI BİNİ GEÇTİ: Şimdi de bugünkü tabloyu görmüş oluyoruz. Bugünkü toplam hasta sayısı vaka sayısı 1596, hayatını kaybeden kişilerin sayısı 45, toplam test sayısı 107 bin 927, iyileşen sayısı 947. Ayrıca bu dönemde toplam ağır hasta sayımız 1017. Binin üzerine bugün çıkmış olduk. Hastalarda zatürre oranımız ise her geçen gün uyguladığımız tedavilerle yüzde 7.6’ya düşmüş oldu. Erken dönemde ilaç uygulamasının ne kadar önemli olduğunu gösteren bir durum.
YAŞ ARTTIKÇA VEFAT ORANI ARTIYOR: 14 Mart-1 Haziran arasında vefat eden hastalarımızın yaş ve cinsiyete göre dağılımını görüyoruz. Yaş arttıkça hem erkeklerde hem de kadınlarda vefat oranımız dramatik bir şekilde artıyor. Pandeminin başından bugüne kadar vefat eden vatandaşlarımızın yaş ve cinsiyetlerine göre dağılımını görüyoruz. Her iki cinsiyette ölümler 50 yaşından itibaren yaş arttıkça büyük bir ivmeyle artmaktadır.
TEDBİRLER HAFİFLEYİNCE 65 YAŞ ÜSTÜNDE VEFAT ORANI YÜKSELDİ: 1 Haziran-1 Eylül arası vefat eden vatandaşlarımızın yaş ve cinsiyet dağılımını görüyoruz. Burada da tedbirlerimizin hafiflemeye başlamasıyla 65 yaş üstü vatandaşlarımızın vefat oranının yükseldiği görülüyor. 2019 ve 2020 yıllarının ilk 8 aylık ölüm istatistiklerinde özellikle 2019 yılı toplam ölümler 297 bin 275’ti. Yıllık beklenen artış oranı olan yüzde 2,2 ilave edildiğinde, 2020 için beklenen ölüm 303 bin 815. 2020’de gerçekleşen ölüm 303 bin 262. Yani geçen yılki vefat sayımızla uyumlu. Hatta daha altında. İlk 8 ay için söylüyorum. Covid 19’dan gerçekleşen 6 bin 370 vefatı da ekleyince bu yılın ilk 8 ayındaki vefat sayımız 309 bin 602 oldu.
DİKKAT ETMEZSEK HER YAŞ GRUBUNDAN HASTAMIZ VAR: Son 1 aydaki hastaların yaş ve cinsiyet dağılımlarını görüyoruz. Grafikte net görülüyor ki, tedbirlere dikkat etmezsek her yaş grubundan hastalarımız var. Gençlerimizde ve orta yaş grubu vatandaşlarımızda yoğunluğun aşağı doğru arttığını da çok net görmüş oluyoruz. İyileşen vatandaşlarımızın yaş ve cinsiyet dağılımlarını görüyoruz. Genç ve orta yaş grubu vatandaşlarımızın iyileşme düzeyi yaşlılarımıza göre daha yüksek olduğunu görüyoruz.
PNÖMONİ YAŞ ORTALAMASI 60 YAŞA KADAR ÇIKTI: Bu grafikte pnömoni gelişen hastalarımızın ortalama yaşlarını görüyoruz. Maalesef Haziran ay başında pnömoni gelişen hastaların yaş ortalaması 43’e kadar düşmüş iken son günlerde bu rakam 60 yaşa kadar çıktı. Bu da bize yaşlı nüfusumuzun hastalığa yakalanmakla birlikte pnömoniyi yaşadıklarını gösteriyor.
YAŞ ARTTIKÇA ENTÜBE ARTIYOR: İl bazında hastalarımızın, yoğun bakımdaki ve entübe olan hastalarımızın yaş ortalamalarını görüyoruz. Hasta yaş ortalaması diğerlerinden yüksek olan illerimizi dikkatinize sunuyorum. Gümüşhane 51,7, Uşak 46,48, Sinop 46,43, Aksaray 46,3 ile hasta yaş ortalaması en yüksek olduğu iller. Yoğun bakımda ve entübe olan hastalarımızın en yoğun 65-75 bandında olduğu görülmektedir. 60 yaş ve üstü vatandaşlarımızın entübe olma oranının dramatik bir arttığı şekilde net görülüyor. Herkesten özellikle rica ediyorum, yaşlılarımızı özellikle daha özenle koruyalım.
GRİP VE ZATÜRRE AŞISI İÇİN ALGORİTMA GELİŞTİRİLDİ: Geçen yıla göre bu yıl daha fazla grip aşısının, zatürre aşısının tüketileceğini biliyoruz. Kimlere aşı yapılması gerektiğine dair algoritma geliştirildi. Kimlere yapılması gerektiğiyle ilgili Bilim Kurulu tarafından çalışma yapılıyor. Zorunlu olan kişiler önerdiğimiz algoritma olacak.
ANKARA’DAKİ VAKA SAYISI İSTANBUL’U İKİ KAT GEÇTİ: (Ankara’ya özel bir kısıtlama olacak mı?) Şu an Türkiye’de vaka sayısının en fazla olduğu il Ankara. İstanbul’u iki kat oranında geçmiş durumda. Dolayısıyla bu anlamdaki tedbirleri Ankara’da daha yoğunlaştıran bir yaklaşım ve çaba içindeyiz. Bu anlamda birtakım tedbirler alınmaya başlandı. Özellikle mesai kavramı, bununla ilgili gerektiğinde kuruma gelmeden, dönüşümlü olarak, belli bir yaş üzerinde, 60 yaş üzeri kişilerin kuruma gelmelerini önlemek gibi, birçok ilimizde başladı, Ankara özelinde daha yoğun bir şekilde gündeme alındı. Ama şu an sokağa çıkma ve benzeri durum gündemimizde yok. Önemli olan tedbirlere uyum noktasında herkesin gayret ve çaba içerisinde olmasını sağlamak.
SALGIN KONTROLDEN ÇIKMADI AMA TEDBİRLERE UYULMAZSA SONUÇ FARKLI OLUR: (“Salgın kontrolden çıktı” iddiası doğru mu?) Salgının kontrolden çıktığını asla söyleyemeyiz. Ama tedbirlere uyum noktasında, üzerimize düşeni yapma noktasında hassasiyet göstermezsek sonucu farklı olabilir. Özellikle bazı illerimizde bu durumun daha belirgin olduğunu görüyoruz. Bu Ankara için özellikle söyleyenebilecek durum. Kayseri, Konya gibi illerimizde de artış olduğunu, Konya’nın biraz daha stabil duruma geldiğini söyleyebiliriz. Ankara’da bunun daha belirgin, İstanbul’dan da öte bir öne çıkma durumu olduğunu görüyoruz. Fakat kontrol dışına çıktığını asla söyleyemeyiz.
KINA, NİŞAN GİBİ ETKİNLİKLERİN YASAKLANMASINI ÖNERDİK: (Ankara’daki vaka artışının nedeni ne?) Bizim gördüğümüz en büyük kaynak, özellikle bayram ve bayram sonrası yoğun düğün ve benzeri etkinliklerin olduğunu görüyoruz. O nedenle de düğünlerle ilgili bütün Türkiye’de, bugün Bilim Kurulumuzda da gündem olan daha önce 14 ilde alınmıştı, bütün Türkiye’de düğünlerle ilgili organizasyonun daha çok nikah tarzında olması, yemekli bir organizasyonda olmaması, nişan, kına gibi etkinliklerin Türkiye çapında yapılmaması şeklinde Bilim Kurulumuzun da önerisi oldu, sünnet düğünleri de dahil olmak üzere.
ANKARA’DA KAPATILAN HASTANELERİN AÇILMASINI GÜNDEMİMİZE ALDIK: (Kapatılan hastaneler yeniden açılacak mı?) Şu anda Ankara’da hastane açısında bir sorunumuzun olmadığını söylemek istiyorum. Ama bizim zaten kapatılan hastanelerini açmak gibi eğilimimiz vardı. Ben ilk günden beri bunu söylüyordum. Bu hastanelerimizin özellikle yoğun bakımla ilgili bölümlerini devrede tutma noktasında çaba içindeyiz. Bu konuda tedbirimizi almak anlamında, bunların da açılmasını gündeme aldığımızı söylemek istiyorum.
YURT DIŞINDAN İKİ AŞIYA ONAY VERİLDİ: (Aşı çalışmaları ne aşamada?) Yurt dışından iki aşıyla ilgili Bakanlığımız onay vermiş oldu, faz 3 çalışması için. Bu çalışma için her biri için farklı 8-10 merkezde devam ettiriliyor olacak. Gönüllülük esasına göre bu izinler veriliyor. Bu çalışmaları bizim biliyor olmamız, daha sonra kullanım için de son derece önemli olduğunu belirtmek istiyorum. Yani bunu bir zorlamayla yapmıyoruz, gönüllülük esasına göre yapıyoruz. Üzerinde çalışılan aşılarla ilgili bizim temelde var olan etkinliğini görmemiz de son derece önemli bizim için. Bizim kendi yaptığımız çalışmalar ise faz 1 çalışmasına doğru gelen çalışmalarımız var. Önümüzdeki günler bu konuyla ilgili gelişme olacak. İki çalışma dışında üçüncü bir çalışmanın müracaatı oldu. Bu konuda Rusya’nın deneyimlerini biliyoruz. Rusya’da faz 3 çalışmasıyla ilgili bir müracaat edildi. Dosyasına bakıldı, önemli bir aşamada olduğunu söyleyebilirim. Önümüzdeki günler bir üçüncü aşının faz 3 çalışması için izin verilecek.
FUTBOL MAÇLARI SEYİRCİSİZ OYNANMALI: (Futbol maçlarına seyirci alınacak mı?) Futbolla ilgili olarak Bilim Kurulunda gündeme geldi. Bu dönemde belli bir döneme kadar belki ilk yarısı için yılın müsabakaların seyircisiz olması şeklinde bir öneri var. Bunu söyleyebilirim. Yani seyircili olmaması, seyircisiz futbol müsabakalarının devam etmesi şeklinde Bilim Kurulunun önerisi var. Bu konuyla ilgili yaklaşımımız bu şekilde.
3600 EK GÖSTERGEYLE İLGİLİ EK ÇALIŞMA VAR: (Sağlık çalışanlarının talepleri) Yeni hastanelerin devreye girmesiyle birlikte personel alımı söz konusu olacak. Döner sermaye 3600 ek gösterge ile ilgili bir ek çalışma var. Döner sermayenin kaldırılması şu an söz konusu değil. Biz performansı daha etkin yapmak istiyoruz. Bununla ilgili de bir düzenleme yaptık 3600 ek göstergede sadece sağlık çalışanlarıyla ilgili değil diğer çalışmalarla ilgili bir düzenleme var. Bu performansın şu dönemde sağlıklı bir şekilde devreye girmesini hızla kolaylaştırmak şeklinde olacak.
TANIYI HEKİM KOYUYOR, BAKANLIĞIN MÜDAHALESİ YOK: (Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş’ın, “Ankara’da bir günde 500 kişi öldü” açıklaması) Özellikle ölümlerle ilgili başkanla da görüştüm. Bununla ilgili rakamları her gün veriyoruz. Normalde bu ölüm rakamlarıyla ilgili bir hekimin kendi tanısıyla söz konusu oluyor. Bizim herhangi merkezden müdahalemiz söz konusu olmuyor. Bizim bakanlık olarak değiştirmemiz söz konusu değil. Enfeksiyonla ilgili parametrede bu yılın azaldığını gösterdim. Geçen yıla göre farklı enfeksiyon tablosu olarak görülen parametrede düştüğünü görüyoruz, tersine enfeksiyon olup, Covid yazılanların olduğunu görüyoruz.
HASTALIĞI İKİNCİ KEZ GEÇİREN GÖRMEDİK: (Covid-19’u ikinci kez atlatanlar var mı?) Şu ana kadar ikinci kez hastalığı geçiren kişileri görmedik. Bu olmayacağı anlamına gelmez. Ama 4. aydan sonra antikor oranının düştüğünü biliyoruz. Enfeksiyona eğilim, enfeksiyonla karşı karşıya kaldığımız hasta var mı, bu anlamda da bildiğimiz bir hasta durumu yok.
CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN’IN GİRESUN MİTİNGİ: (Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Giresun mitinginde tedbirlere uyulmadığı eleştirileri) Maske, mesafe ve hijyen noktasında Sayın Cumhurbaşkanımızın da son derece hassasiyet ve gayret içinde olduğunu hepimiz biliyoruz. Ve bu noktada birçok defa özellikle maske, mesafe ve temizlik konusunu gündeme getirdiğini biliyoruz. Ama yer yer bunun ihlal edildiğini görüyoruz. Bizim vatandaş olarak maskesiz şekilde dışarıda olmamamız, mesafe ve temizliğe özen göstermemiz gerektiğinin altını bir kez daha çizmek istiyorum. / DUVAR