'Cumhuriyet tarihinin en büyük sosyal konut projesi' ifadeleriyle duyurulan "İlk Evim İlk İş Yerim" projesine 7,5 milyonu aşkın kişi başvurdu, resmi müracaatları tamamlanan talep sayısı ise 4 milyon 900 bine ulaştı. 500 bin konut, 250 bin altyapılı arsa ve 50 bin iş yerini kapsayan proje kapsamında ev sahibi olma hayali kuran kişiler başvurdukları illerde yer alan projeler için çekilişleri takip etmeyi sürdürüyor.
Alt gelir grubundan kişileri ev ve iş yeri sahibi yapmayı amaçlayan bu projenin ardından Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından bu kez 16 Ocak’ta devreye girecek orta gelirli kişileri kapsayan “Yeni Evim” projesi hayata geçirildi.
ORTA GELİRLİLERİ KAPSAYAN YENİ EVİM PROJESİNİN DETAYLARI NELER?
81 ilde geçerli olacak proje kapsamında ilk etapta 100 bin konutun satışı planlanıyor. Ev sahibi olmak isteyen orta gelirli kişilerden konut bedelinin yüzde 10’u ise peşinat olarak alınacak. Sıfır evlerin satılacağı konut kampanyasında 0.69’dan başlayan faiz oranı ile 15 yıl vadeli, hane gelirinin yüzde 40’ını geçmeyecek taksit bedelleri belirlenecek. 18 yaş üstü, bankalar tarafından kredi alması uygun görülen her Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı kampanyadan yararlanabilecek.
Proje dahilinde kişinin son bir yıl içinde konut satmamış olması gerekecek. Satın alınan evler ölüm, boşanma gibi sebepler dışında 5 yıl boyunca satılamayacak. Konut almak isteyen bulduğu daireyle banka veya katılım bankalarına başvuracak. Proje kapsamında herhangi bir başvuru ücreti alınmayacak. "İlk Evim İlk İş Yerim" projesinde devam eden kura çekilişi sistemi bu kampanyada uygulanmayacak, 16 Ocak itibariyle konut üreticisinden konutunu bulan kişiler kurasız konut kredisi alma hakkı elde edebilecek.
'PROJEDEKİ 2 MİLYONLUK EVLERİ 2,5- 3 MİLYON LİRAYA ÇIKARTTILAR’
Ankara Emlakçılar Odası Başkanı Hakan Akçam, orta gelirlilere yönelik konut projesi olan “Yeni Evim” kampanyasını “avantajlı” değerlendirdiklerini söylese de proje kapsamında 100 bin konutun başvurusunun sırasına göre mi yoksa kura yöntemine göre mi satılacağı konusunun açıklığa kavuşturulması gerektiğini söyledi. “Fırsatçılar gündemde. Her dönemde olduğu gibi maalesef bu dönemde de var” diyen Akçam, konut fiyatlarının proje açıklandıktan sonra artışa geçtiğini söyledi. Fırsatçılığın bir kısmının büyük proje sahibi firmalar tarafından yapıldığını anlatan Akçam şunları kaydetti:
“Projedeki 2 milyonluk evleri projeden sonra 2,5-3 milyona liraya çıkarttılar. Vatandaşın konuta ulaşabilmesi noktasında fırsatçılığın önüne geçilmesi için daha keskin ve yaptırımı güçlü formüller bulunmalı. Yaptırımlara uymayanlara cezai müeyyide uygulanmalı.”
‘BU DÖNEMDE DE FIRSATÇILAR KOL GEZİYOR’
Konutlardaki fahiş fiyat artışının konut kimlik numarası üzerinden takip edilebileceğini ve hareketlerin incelenebileceğini belirten Akçam, “Yeni Evim projesi piyasayı rahatlatma adına yapılan adımlar olduğu için biz emlakçılar odası olarak olumlu görüyoruz. Fırsatçıların aradan çıkarılmasıyla projenin daha da güzel olacağını düşünüyoruz” dedi.
Konut piyasasındaki fırsatçılığın önüne geçilmesi için bakanlıklar tarafından denetim mekanizmalarının hızlı bir şekilde hayata geçirilmesi gerektiğini, bu noktada emlakçılar odası olarak adımlar attıklarını belirten Akçam, “müteahhitlerin gelir vergisi kaçırmak için kredili konut alımına yanaşmadığı” iddialarına ilişkin şunları söyledi:
“Denetim mekanizması hızlı bir şekilde hayata geçirilmeli. Hükümetin niyeti gayrimenkuldeki yukarı doğru çıkışın biraz daha seyrini azaltmak ve vatandaşları konuta ulaşılabilir noktaya yaklaştırmak. Ama her dönemde olduğu gibi bu dönemde de fırsatçılar kol geziyor. Vatandaş örneğin 2022’de konutu bitirdi ve satışa arz etti. Geçen yılın işçilik faturası diyelim bir milyon lira. Bir milyon lira da imalatı var, etti iki milyon. 2 milyon üzerinden iskanını kesmiş, faturasını almış. Ama gayrimenkul 3 milyon liraya satışta. Vatandaş iki milyondan, üç milyon liraya tapu değerini gösterdiği zaman bir milyon lira gelir vergisi ve KDV ödeyecek. Burada da temkinli davranıyor firmalar. Bir kereye mahsus reel fiyat ve rayiç bedel arasında düzenleme yapılmalı.”
‘1 MİLYON LİRALIK KONUTUN İKİ SAAT İÇERİSİNDE 1,5 MİLYON LİRAYA ÇIKTIĞINI GÖRDÜK’
Emlakçılar olarak konut fiyatlarının artışında söz sahibi olmadıklarını, sadece konut sahipleri ve alıcılar arasında görev yaptıklarını belirten Akçam, “Mal sahibinin bize ilettiği rakam üzerinden çalışıp, alıcıya sunuyoruz. Biz hiçbir zaman artışla ilgili bir faktör olmadık, olmayacağız. Bizler bu fırsatçılığın bir an önce önlenmesi gereken tarafındayız” dedi.
Gayrimenkul piyasasında gergin bir ortam olduğunu ve tedirginlik yaşandığını belirten Akçam, ikinci el konut fiyatlarında da artış yaşandığına dikkat çekti sözlerini şöyle tamamladı:
“Ödeme planları açıklanacak ama vatandaş fiyatlar yükseğe çıktıkça konuta nasıl ulaşacak bunun tedirginliğini yaşıyor. İkinci el ev fiyatları da çok yükseldi. Yüzde 35’e çıkan fiyat artışları yapıldı. 1 milyon liralık konutun fiyatları son zamanlarda 1,5 milyon liraya çıkıyor. Fırsatçı ve rantçılar konutlardan uzak tutulmalı. Sadece barınma ihtiyacı olan kişiler dahil edilmeli. Ciddi bir denetleme yapılmalı. Vatandaşlar krediye ulaşma noktasında da ciddi problemlerle karşı karşıya. Faiz oranları düşünce konut fiyatlarında iki, üç gündür yukarı doğru bir çıkış yaşıyoruz. Biz 1 milyon liralık konutun iki saat içerisinde 1,5 milyon liraya çıktığını gördük.”
‘BİLDİĞİMİZ ORTA SINIF EV ALAMAZ DURUMDA ARTIK’
Yaklaşık 40 yıldır emlakçılık yapan gayrimenkul uzmanı Mehmet Kalın projeyi ilk duyduğunda olumlu olarak değerlendirse de projenin detaylarını öğrendikten sonra görüşünün olumsuz olduğunu söyledi. Yeni Evim projesinin kullanışlı ve erişilebilir bir proje olmadığını belirten Kalın, projede çok fazla şart olduğunu, çok rağbet görmeyeceğini belirterek şunları kaydetti:
“Orta sınıf diye bir şey kalmadı. Bildiğimiz orta sınıf artık ev alamaz durumda. Ailede birden fazla kişi çalışıyorsa belki alabilir. İnsanların peşinatı yatıracak parası yok. Piyasa nefes alsın diye müteahhitler için çıkarılan bir kampanya. Amaç müteahhitlere hizmet etmek. Orta sınıfın sadece yüzde 25’i kredi kullanıp da sıfır ev alabilir. İhtiyacı karşılamıyor. Evler satılmadığı halde sahipleri tarafından fiyatları yükseltiliyor. Piyasada fırsatçılık da değil ahlaksızlık var. Kontrol etmeye devletin gücü yetmez. İnsanlar internet sitelerine girip ev bakıyor ama ev sahipleri keyfi fiyat artışı yapıyor. ‘Neden fiyatı artırdın?’ dediğimizde ‘faizler yüzünden’ diyor.” / DUVAR