TMMOB Amed İl Koordinasyon Kurulu tarafından hazırlanan "Kobanê kenti hasar tespiti ön raporu" okunmaya başlandı. TMMOB Amed İKK Üyesi Harun Yalçınkaya, Kobanê Kantonu Yürütme Meclisi'nin çağrısı üzerine kente gidip, hasar tespiti çalışmalarında bulunduklarını açıkladı. Kentin 6 kilometrekare üzerinde kurulup 13 mahalleden oluştuğunu aktaran Yalçınkaya, kentteki yapıların betonarme olduğunu ve genellikle zemin ve birinci kattan oluştuğunu söyledi. Kentteki 7 mahallenin büyük oranda yıkıldığını, 4 mahallede de orta oranda hasarlı yıkıntıların bulunduğu bilgisini veren Yalçınkaya, 2 mahallenin ise az oranda hasar gördüğünü söyledi. Kentte bulunan 10 bin 778 konutun yüzde 48'inin yerle bir olduğunu, geriye kalan yüzde 52'lik kısımdan yüzde 60'ının büyük oranda hasar gördüğünü ve yıkılması gerektiğini belirten Yalçınkaya, geriye kalan konutların ise onarılabileceğini söyledi.
45 BİNADA HASAR ÇALIŞMASI YAPILDI
Yalçınkaya, Kanton'un Yürütme Meclisi'ne ait 45 binada yapılan hasar çalışmalarına ilişkin ise, 14 binanın yerle bir olduğunu belirterek, geriye kalan 31 yapının ise farklı hasar seviyelerinde bulunduğunu ve onarılabileceğini kaydetti. Kentte bulunan tarihi yapıların da hasar gördüğünü bildiren Yalçınkaya, tarihi cami, tarihi eski Gümrük Binası, tarihi kültür binası, eski TEKEL bayii ve tarihi tek gözlü köprünün yaşanan çatışmalarda zarar gördüğünü ve onarılabilecek durumda olduğunu belirtti.
ELEKTRİK ALT YAPISI TAMAMEN YIKILDI
Kentteki elektrik alt yapısının tamamen yıkıldığını ve elektriğin üretildiği Fırat Nehri ile elektrik üretim merkezlerinin kentten uzak ve uzun süre saldırgan güçlerin elinde bulunduğu için çok tahrip edildiğini anlatan Yalçınkaya, kentteki enerjinin geri dönen halkın yanlarında getirdiği jeneratörlerden sağlandığını söyledi. Yalçınkaya, bu jeneratörlerin yanı sıra kentteki tek fırın ve hastanede bulunan jeneratörler için yakıt bulunmakta zorluk yaşandığını ifade etti.
TARIM-HAYVANCILIK
Savaş öncesi kentte 3 bin civarında büyükbaş ve 100 bin civarında küçükbaş hayvanın bulunduğunu; DAİŞ'in bu hayvanların çoğuna el koyduğu ve savaş boyunca gıda kaynağı olarak kullandığını söyleyen Yalçınkaya, bölgede çok az hayvan bulunduğunu; ancak net bir sayının bilinmediğini ifade etti. Savaş öncesi 3 bin 584 adet traktör ve alet ekipmanı bulunduğunu söyleyen Yalçınkaya, bu rakamın şimdi 300 ila 400 arasına düştüğünü söyledi. "Kobanê Kantonu 1.568. 000 dekar tarım arazisine sahiptir. Bu arazinin ancak yaklaşık yüzde 15 ila yüzde 20'si sulama olanaklarına sahiptir. Tarımın yüzde 80'i kuru, geriye kalan kısımlarda ise bahçe ve sulu tarım yapılmaktadır. Kuru tarım arazisinde buğday esas alındığında dekar başına 250 kg ürün alınmaktadır. Ayrıca 1 milyon 800 bin adet zeytin ağacı ve 500 bin adet fıstık ağacı bulunmaktadır. Şu anki mevcut koşullardan dolayı tarımla uğraşılamamaktadır" diyen Yalçınkaya, Fırat Nehri'nden sulama imkanlarının yaratılması halinde dışa bağımlı kalmadan tarımın yapılabileceğini söyledi.
ÖNERİLER
Yalçınkaya, incelemelerde bulunan mühendisler olarak önerilerini ise şöyle sıraladı:
" *Bölgede başta ağır hasarın yaşandığı 7 mahalledeki ve kent genelindeki enkaz kalıntılarının bir an önce kaldırılması ve belirlenecek bir alana sevk edilmesi gerekmektedir. Ancak patlamamış mühimmatların şehir yaşamının güvenliğinin tehdit ettiğini ve yürütülecek enkaz çalışmalarını da engelleyebileceği tespit edilmiştir. Ağır hasarlı yapılar bir an önce kontrollü bir şekilde yıkılmalıdır.
*Orta hasarlı yapıların onarılması ekonomik olmayacağından ve devam eden iç savaştan kaynaklı gelecek göç de düşünülerek kentleşmenin yeniden planlanması ve oluşturulacak konut stokunun düzenli ve sağlıklı olabilmesi için orta hasarlı yapıların yıkılması önerilmektedir.
*Sağlıklı konutların, ticari alanların ve kamu yapılarının yapılabilmesi için öncelikle yapılaşma alanların belirlenmesi ve kararlaştırılması gerekmektedir.
*Bulaşıcı hastalıkların önlenmesi için alt yapı tesislerinin onarılması ve ihtiyaç dâhilinde ise ek tesislerin yapılması gerekmektedir.
*Kamu hizmetlerinin sağlıklı yürütülebilmesi için kamu hizmet binalarının ivedi olarak yapılması gerekmektedir.
*Bu tarihi yapılar Kobanê' ye dair bir dönemin belleğini taşımaktadır. Dolayısıyla yapıların geleceğe aktarılması elzemdir.
Bu doğrultuda;
*Bu yapılar kentte yapılacak temizlik işlemleri sırasında mevcut haliyle korunmalı.
*Daha sonrasında uzman restoratör-mimarlar tarafından bu yapıların restorasyonuna ilişkin hazırlanacak projeler dahilinde müdahale edilmelidir.
*Kentsel müdahalede öncelikli alanların tespiti, yeniden inşa sürecinde eski kent üzerinden bölgelemeler yapılarak önceliklere göre kaynak aktarımının sağlanması
*İmar edilecek yeni bölgelerle beraber şehrin alacağı yeni vaziyet planına göre elektrik dağıtım şebekesinin yeniden projelendirilmesi ve ihtiyaçların yeniden belirlenmesi gerekecektir.
*Tüm bu inceleme ve tespitler Kobane şehir merkezinin durumu göz önüne alınarak yapılmıştır. Kalıcı bir çözüm bulunamadığı sürece köyler de jeneratörlerle enerji ihtiyacını karşılamak durumundadır.
*Yerel ekonominin desteklenmesi ve planlamanın bu yönde teşvik edici bir unsur olarak kullanılması
*Yeniden inşa süreçlerinde işbirliği ağlarının kurulması ve kentsel paydaşların belirlenerek sürece dahil edilmesi
*Açık alanlar, tarım alanları ve kritik çevresel alanların korunması
*Kentin kültürel karakterlerinin tanınması, korunması
*Yerleşmenin meskûn alanda yeniden yerinde inşası ve yıkılan bölgelerin yeniden kullanımı
*Yenilenebilir enerji üretim ve kullanımı; yenilenebilir enerji araçlarının kent ve yapı ile entegrasyonu;
*Enerji korunumunun öncelikli ele alınması ve bunun için yapı ve malzeme teknolojisinin kullanılmasında imkanlar yaratılması (bölgesel işbirlikleri)
*Yapılarda enerji verimli malzeme kullanımı, yenilenebilir enerji üretimi
*Toplum sağlığı ve ekoloji açısından katı atık depolama alanlarının yeniden ele alınarak alternatif çözümler geliştirilmesi ve geri dönüşümlerinin sağlanması
*Yerleşmelerin doğal nitelikleriyle uyumlu altyapı sisteminin korunarak geliştirilmesi
*Yerele özgü planlama, mimari ve peyzaj tasarımı yaklaşımının benimsenmesi
*Isı ve ışık açısından kendi kendine yetebilen kamusal mekân formu kamusal alanların alternatif enerji kaynaklarıyla kurgulanması
*İnsan ölçeğinde kamusal mekânlar ve kent formu
*Değişen demografik yapıya uygunluk gösterecek farklı konut seçeneklerinin geliştirilmesi
*Yerleşmede aidiyet hissinin yeniden yaratılması
*Uzun dönemli siyasal, ekonomik ve sosyal güvenliğin sağlanması
*İnsanlara kentin yeniden inşa sürecinde yetki verilmesi,
*Tüm atıkların geri dönüşümü için maliyet verimli eko-mühendislik çözümleri
*İnsan ölçeğinde, yaşlı, çocuk, engelli ve kadın odaklı geniş açık kentsel mekanlar tasarlanması ve kent içinde yaratılan geniş kamusal açık alanların güvenli bölge kavramıyla birlikte düşünülmesi
*Kentsel gelişme için bölgesel kaynak merkezleri ağının geliştirilmesi
*Mevcut yapılaşmış alanda işlevsiz sanayi bölgelerinin yeni bir perspektifle ele alınarak yapılandırılması ve gelişmesinin önünü açılarak üretim imkânlarına kavuşturulması
*Kentin her alanında eşit ve dengeli gelişmeyi sağlamak açısından sektörel fonksiyonların kentte homojen bir şekilde yer seçiminin sağlanması ve sektörel bazda gelişmenin önünün açılması."
Konferansta kadın, sağlık ve ekoloji alanlarında hazırlanan raporlar da açıklanacak.