Halkların Demokratik Partisi (HDP) Mersin Milletvekili Ertuğrul Kürkçü Başbakanlık Osmanlı Arşivleri’ndeki 100 milyon belge ve 370 bin defterin duruma ilişkin Başbakan Ahmet Davutoğlu tarafından yanıtlanması istemiyle Meclis’e yazılı soru önergesi verdi.
Kürkçü önergesinde şu bilgilere yer verdi:
“Başbakanlık Osmanlı Arşivleri, dünyada Osmanlı Devleti resmi kurumlarından günümüze ulaşmış belge, fotoğraf ve haritaların saklandığı en büyük arşiv olma niteliğini taşımakta, arşivde 100 milyon belge ve 370 bin defter bulunmaktadır.
“Söz konusu kaynaklar Osmanlı coğrafyasında bulunan ve Osmanlı ile ilişkiler geliştirmiş devlet ve toplumların tarihi üzerine önemli bilimsel kaynak oluşturuyor.
“Tarihteki otoriter devletlerin kendi resmi tarihlerini topluma dayatmak için tarihi arşiv ve kütüphaneleri hedef aldı.
“Tarihe propaganda ve demagoji kaynağı değil de sosyal ve kültürel mirasımız ve hakikatlere yaklaşmanın bir aracı olarak bakan tüm demokratik hükümetlerden beklenen, bu koşulların sağlanmasında aşırı hassasiyet içinde olmalarıdır.”
‘Görüş ve kaygılar neden göz ardı edildi?
Kürkçü, Başbakan Davutoğlu’na şu soruları sordu:
* Başbakanlık Osmanlı Arşivlerinin depo ve çalışma alanı olarak kullanılan önceki binaları hangi koşullarla hangi kurum ve kişilere devredilmiştir?
* Mülkiyeti İstanbul İl Özel İdaresi’ne ait, “Başbakanlık Osmanlı Arşivi restorasyon çalışması” tabelasıyla yenilenen Sultanahmet Ticarethane Sokak’ta bulunan Başbakanlık Osmanlı Arşivi binası hangi aşamalardan sonra İpekyolu Kuyumculuk Kıymetli Taşlar Turizm Otelcilik San. Tic. Ltd. Şti’ne ait Sura Hagia Sophia Hotel’e dönüşmüştür?
* Başbakanlık Osmanlı Arşivleri’nin, Kağıthane’de yüzyıllar boyunca sel tehlikesi barındırdığı için imara açılmamış olan dere yatağı içindeki yeni yeri hangi kriterler göz önünde bulundurularak belirlenmiştir?
* Arşivlerin yeni binaya taşınmasına itiraz eden tarihçilerin, TMMOB, İMO ve Mimarlar Odası’ndan uzmanların görüş ve kaygıları hangi nedenlerle göz ardı edilmiştir?
* Söz konusu binanın inşaatını gerçekleştiren Toplu Konut İdaresi (TOKİ), binanın Osmanlı Arşivleri depo ve çalışma alanı olarak kullanılacağı hususunda ve bunun gerektirdiği fiziksel koşullar çerçevesinde bilgilendirilmiş, yapı devralınmadan evvel TOKİ’nin inşaatta bu şartları yerine getirip getirmediği tespit edilmiş midir?
* Binada oluşan çatlaklar, rutubet ve su sızmalarına ilişkin bir araştırma yapılmış, sonuçları kamuoyuyla paylaşılmış mıdır?
* İdeal nem oranı %65 olmasına karşın Başbakanlık Osmanlı Arşivleri deposundaki nem oranının % 75’in altına indirilememesi ve taşınmadan bu yana Osmanlı belgelerinin hasar görmeye başlamasına karşı belgelerin kurtarılması için ne tür önlemler öngörülmektedir?
* Talep edilen belgelerin araştırmacılara nemli ve mürekkebi akmış olarak verilmesine dair kamuoyuna yönelik yapılmış bir açıklama var mıdır?
* Başbakanlık Osmanlı Arşivlerinin çalışma alanlarındaki fiziksel koşulların (ısı, ışık, havalandırma) araştırmacıların rahat ve sağlıklı çalışabileceği şekilde iyileştirilmesi için sürdürmekte olduğu bir çalışma bulunmakta mıdır?
* Başbakanlık Osmanlı Arşivlerinin belge saklama ve çalışma koşullarının düzenli denetimleri yapılmakta mıdır?
* Yapılıyorsa bu denetimlerde hangi alanlar-dan uzmanlar yer almakta, denetimleri hangi kurumlar gerçekleştirmektedir?
* Araştırmacılarca talep edilen belgelerin kendilerine aynı gün içerisinde, mümkün olduğunca hızlı sunulmasına yönelik bir çalışma yürütülmekte midir?
* Hükümetlerin Osmanlı resmi belgelerine dayalı Osmanlı tarihi araştırmalarını her açıdan desteklemesi gerekirken araştırmacılardan kendi fotoğraf makineleriyle çektikleri resimler için bile para talep edilmesinin ardında yatan ücretlendirme politikasının nasıl bir gerekçesi vardır?
* Hal-i hazırda depoda kataloglanmamış olarak saklanan Osmanlı belgelerinin tasnif edilip kataloglanarak araştırmacıların kullanımına açılması çalışmalarının yavaş yürütülmesi bilinçli bir tercih midir?
* Osmanlı Arşivi Belgelerinin yüzde kaçı tasnif edilmiş, kataloglanmış ve araştırmacıların kullanımına açık durumdadır?
* Tüm belgelerin tasnif edilerek açılması için belirlenmiş bir tarih var mıdır?
* Tamirlik belgele-rin restorasyonu ve kullanıma açılması konusunda yürütülen bir çalışma var mıdır?