1- KENDİLERİ İÇİN ÜZÜLMEZLER
Morin’e göre, insanın kendi kendisine üzülmesi ve acıması yıkıcı. Bunu yapanlar vakitlerini boşa harcıyor, olumsuz duygular yaratıyor ve ilişkilerine zarar veriyor.
2- KENDİ GÜÇLERİNİ BAŞKALARINA ‘DEVRETMEZLER’
Kendi kendinizi savunmalı, gerektiğinde çizgiyi çekebilmelisiniz. Fiziksel veya duygusal sınırlar koymayan insanlar kendi güçlerini başkalarıyla ‘paylaşıyor’. Ve sizin adımlarınızı, faaliyetlerinizi başkaları kontrol ettiğinde, başarınızı da onlar belirlemiş oluyor.
3- DEĞİŞİMDEN KAÇMAZLAR
Değişimin beş safhası vardır: Planlama öncesi, planlama, hazırlık, aksiyon ve devamlı kılma. Bu adımları tek tek uygulamak önemli. Değişiklik yapmak korkutucu olabilir ama değişiklikten kaçmak da gelişmeyi engeller.
4- KONTROL EDEMEDİKLERİ ŞEYLERE ODAKLANMAZLAR
Morin’in kitabına göre, “Her şeyi kontrol altında tutmak çok güvenli hissettirir fakat ipleri her zaman bizim çektiğimizi düşünmek sorunlu bir hale de gelebilir.” Buna göre, her şeyi kontrol etmeye çalışmak, çoğunlukla anksiyeteye verilen bir yanıttır. Fakat anksiyeteyi azaltmak için kontrol edemeyeceğiniz şeyleri kontrol etmeye çalışmak geri tepecekti. Bunun yerine başka şeylere odaklanın, daha az stresli hissedip daha iyi ilişkiler kurduğunuzu göreceksiniz.
5- HERKESİ MEMNUN ETME ENDİŞESİ TAŞIMAZLAR
Morin’e göre herkesi memnun etmeye çalışanlar şunları bilmeli: Bu genelde vakit kaybıdır; bu tür kişiler kolayca manipüle edilir; başkalarının hayal kırıklığına uğramasında esasında bir sorun yoktur; herkesi mutlu edemezsiniz. Herkesi memnun etmeye odaklı psikolojinizi değiştirmek sizi daha güçlü ve özgüvenli kılacaktır.
6. HESAPLANMIŞ RİSKLER ALMAKTAN KORKMAZLAR
İnsanlar genelde mali, fiziksel, duygusal veya toplumsal risk almaktan korkar. Fakat almak istediğiniz riski iyi hesaplarsanız korku faktörü azalır ve daha doğru karar alabilirsiniz. Kendinize şu soruları sorun: Potansiyel maliyetler ve kazançlar ne? En iyi senaryo veya en kötü senaryo halinde neler olabilir? Bu kararın önümüzdeki beş yıl içinde ne kadar önemli olacak?
7- GEÇMİŞE KAFA YORMAZLAR
Geçmiş geçmişte kaldı. Yaşananları değiştirmek mümkün değil ve geçmişe takılıp kalmak, bugünü ve geleceği düşünmenize engel olur. Morin’e göre, geçmişe takılmak hiçbir şeyi çözmediği gibi depresyona yol açar. Geçmiş deneyimlerden ders çıkarıp yeni bir perspektif edinmekle geçmişe saplanmak arasındaki ayrımı yapın.
8- AYNI HATALARI TEKRAR TEKRAR YAPMAZLAR
Yaşadıklarınızı analiz etmek, hataları tekrarlamamanızı sağlar. Neyin yanlış gittiğini, neyi daha iyi ya da farklı yapmış olabileceğinizi ele almanız önemli. Psikolojik olarak güçlü insanlar yaptıkları hataların sorumluluğunu alır ve aynı hatayı tekrarlamamak için bir plan belirler.
9- BAŞKALARININ BAŞARILARINI KISKANMAZLAR
Kıskançlığın, gizlice biriken öfkeden farkı yoktur. Bir başkasının başarısına odaklanmak, dikkatinizi kendi yolunuzdan başka yere çekeceği için sizin başarınızı getirmeyecektir. Kendiniz başarılı olsanız bile sürekli başkalarına odaklandığınız için hiçbir zaman mutlu olamayabilirsiniz. Hatta bu yüzden kendi yeteneklerinizi gözardı edebilir, değer ve ilişkilerinizde kayıplar yaşayabilirsiniz.
10- İLK BAŞARISIZLIKTAN SONRA VAZGEÇMEZLER
Başarı hemen gelmez, başarısızlık da neredeyse her zaman aşmanız gereken bir engel olacaktır. Başarısızlığı kabul edilemez görmek veya yeterince iyi olmadığınız anlamına geldiğini düşünmek psikolojik gücü yansıtmaz. Morine’e göre, ‘sizi asıl güçlü kılan şey, başarısızlıktan çıkmayı başarmaktır’.
11- YALNIZ VAKİT GEÇİRMEKTEN KORKMAZLAR
Yalnız vakit geçirmenin sizi güçlendirdiğini unutmayın. Yalnız kalmak üretkenliğinizi, yaratıcılığınızı ve empatinizi artırabilir.
12- DÜNYANIN ONLARA BİR ŞEY BORÇLU OLDUĞUNU DÜŞÜNMEZLER
Kendi başarısızlıklarınız yüzünden dünyaya öfke duymak kolay bir tercih. Fakat gerçek şu ki, kimse bir şeye durduk yere hak kazanmıyor; hak ediyor. “Hayatın illa ki adil olması gerekmiyor” diyen Morin, gerçekçilik vurgusu yapıyor: “Bazıları diğerlerinden daha mutlu veya daha başarılı olabilir. Hayat böyle. Daha şanssız doğdunuz diye size kimse yoktan bir şey borçlu değil.” Kendi çabalarınıza odaklanın, eleştiriyi kabul edin, hatalarınızı görün, sürekli skor tutmayın.
13- HEMEN SONUÇ BEKLEMEZLER
Psikolojik açıdan zayıf insanlar genelde sabırsızdır; becerilerini olduğundan fazla görür, değişimin sonuçlarını daha kısa sürede almak isterler. Oysa hedefleriniz için çaba gösterirken yolda başarısızlıklar olabileceğinin farkında olup büyük resme bakmanız gerekir.