Halkların Demokratik Partisi (HDP) Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş, 15 Temmuz darbe girişimiyle ilgili bir grup gazeteciye açıklamalar yaptı.
Demirtaş’ın açıklamalarından satırbaşları şöyle:
“Muhalefeti sindirmek için kullanacak”
“Olağanüstü Hal (OHAL), kanun hükmünde kararname (KHK), işkence ve 30 günlük göz altılarla darbeyle mücadele edilmez. OHAL, darbe yanlıları ve darbe girişiminde bulunanlarla sınırlı mı kalacak, bundan çok emin değiliz.
“OHAL’e karşıyız. Ama hükümet bu yetkileri muhalefeti sindirmek için kullanacaktır. Bizim edindiğimiz izlenim bu. AKP geçmiş dönemde zora girdiği, sıkıntıya girdiği her dönemde toplumdan ve muhalefetten destek istedi.
“Şu veya bu şekilde destek de aldı. Toparlandığı zaman geri dönüp kendisine destek veren herkesin burnundan getirdi. Sopayı ilk önce onların kafasına vurdu. Bu defa da aynısının yaşanmayacağına dair elde hiçbir emare yok. Buna rağmen biz her halükarda darbe karşıtı pozisyonumuzu sürdüreceğiz.
“Demokrasi falan yok, AKP diktası var”
“‘15 Temmuz’da darbeciler kaybetmiştir, demokrasi kazanmıştır’ söylemi tam bir aldatmacadır. Ortada demokrasi falan yoktur. Ortada AKP diktası vardır, diktaya karşı darbe girişimi vardır. Henüz kazanmış bir demokrasi falan yok. AKP bir demokrasi kurmadı bu ülkede. Darbe de demokrasiye karşı yapılmadı, demokrasi mücadelesine karşı yapıldı.
“Çünkü Türkiye demokrasi değil, demokrasi olsa darbe olmazdı zaten. Hangi demokratik ülkede darbe oluyor ki? Halen askerlerin buna cüret ve cesaret gösteriyor olmalarının tek nedeni ülkemizin demokrasiyle buluşmuş olmamasıdır.
“İki kötü arasında tercihte bulunmak zorunda bırakılıyor toplum”
“Bundan sonra da mücadeleyi hem AKP hem darbeci zihniyete karşı sürdüreceğiz. Ama yarın bir gün darbeciler yeniden hareketlenirse biz kesinlikle sivil siyasetin yanındayız. Ama bu Erdoğan’ın yanındayız, Erdoğan’ın politikalarını benimsiyoruz anlamına gelmiyor.
“İki kötü arasında bir tercihte bulunmak zorunda bırakılıyor toplum, – oysa üçüncü bir alternatif var – ne darbe, ne diktatörlük. Bizim demokrasi gibi bir seçeneğimiz var. Şu anda zayıf gibi gözükebilir ama buna yoğunlaşmak zorundayız.
‘HDP’nin teklifi doğru anlaşılırsa Türkiye düze çıkar’
“Mısır’da da benzeri bir durum yaşandı. Mısır solcuları darbecilerden yana tavır aldılar ve tarihi bir hata yaptılar. Mısır halkı ikiye bölündü. Burada toplum darbe karşıtı bir pozisyon aldı. Darbe ve diktatörlük arasında tercih yapmak yerine gelin hep beraber güçlü bir demokrasi inşa edelim diyebilirsek, iyi bir şey çıkar.
“Eğer Erdoğan da HDP’nin bu teklifini doğru anlar, kıymet verirse Türkiye düze çıkar. Bu demokrasi tekliflerini elinin tersiyle iterse, darbeden çıkışın yolunu baskıyı artırmak, OHAL’i artırmak, muhalefeti ezmek olarak görürse bence tarihin en büyük hatasını yapmış olur.
“Davutoğlu ve Erdoğan’ın açık emirleri ve kararları var”
(Hükümetten bağımsız bir inisiyatifin bölgedeki çatışmayı derinleştirdiği görüşlerini ortaya atanlar da var. Bu görüşe katılıyor musunuz?” sorusu)
“Ben hükümetten bağımsız bir gelişme olduğunu düşünmüyorum. Davutoğlu ve Erdoğan’ın açık emirleri ve kararları vardır. Orada olup biteni darbeci generallere yükleyip sıyrılmanın mümkün olmadığını görmek lazım.
“Ama şu bir gerçek; güvenlik bürokrasisi Erdoğan’a şu mesajı verdi: Savaş konusunda korkak davranma. ‘Biz ordu olarak güçlüyüz. Terörü ezer geçeriz. Sen savaş kararı al gerisini bize bırak.’ dedi. Erdoğan da bu politikaya inandı ve güvendi.
“Oysaki geçmiş dönemde defalarca ispatlandı; savaşan bir ordu siyaseten güçlenir. Türkiye gibi anti demokratik bir ülkede savaşta cepheye giden bir ordu vesayeti güçlendirir. Ordu kayıp veriyor, cenazeler oluyor.
“Ordu aynı zamanda bütün ülke politikası üstünde söz söyleme hakkını kendinde görmeye başlıyor. Bundan sonuç olarak fiili olarak vesayetini güçlendirerek ülkeyi yönetiyor. Ya da bugün olduğu gibi işin tıkandığı yerde bir darbe girişimiyle ülke yönetimine el koymak istiyor.
“Bir taşla iki kuş vurmak istedi darbeci generaller”
“Ordunun Kürtler’e karşı yürütülen savaş ve katliamda, AKP’nin siyasi sorumluluğu kadar, bu darbeci generallerin savaş hevesi de vardır. Bir taşla iki kuş vurmak istedi darbeci generaller. Hem Kürtleri ezmek hem bu savaş vesilesiyle AKP’den kurtulmak istediler.
“Ama Türkiye AKP’nin hatalarıyla buraya geldi. Kimse Roboski Hava Kuvvetleri eski komutanın suçudur, başka da kimsenin suçu değildir demesin. Cizre yakılıp yıkılırken, bodrumda 200 genç infaz edilirken Davutoğlu’nun emri vardı. Türkiye gözü önünde canlı yayında oldu bunlar. Darbeci oldukları ortaya çıktı ancak bunun siyasi emrini veren Davutoğlu’nun kendisidir.
‘Darbecilerin AKP’den destek görme ihtimali çok fazla’
“Bu darbecilerin arkasında hangi siyasi klikler var, bunun ortaya çıkmamış olması ilginçtir. Emin olduğum tek şey var darbecilerin arkasındaki siyasi güç HDP değil.
“Ama darbecilerin AKP içerisinden güçlü bir siyasi klikten destek almış olma ihtimalleri çok fazla var. Milletvekili düzeyinde, hatta bakan düzeyinde, hatta belki başka üst düzeyde AKP içerisinde bu darbecileri desteklemiş kişilerin olma ihtimali var.
“Soruşturma Meclis tarafından geniş çerçevede yürütülürse herkesi çok şaşırtacak, şok edecek şeyler de çıkabilir. Mevcut durumda darbecilerin komuta kademesi siyasi ve askeri olarak ortaya çıkarılmış değil.
“(“Bu, bilgiye dayalı bir tespit mi yoksa bir öngörü mü?” sorusu) Sadece öngörü değil diyelim. Yarı bilgi, yarı tahmine dayalı bir durumu söylüyorum. Eski, yeni AKP’lilerden de darbeye destek vermiş ve darbe hazırlığı içerisinde olmuş kişiler çıkabilir.
İmralı’yla ilgili açıklamalar tatmin edici değil”
“İki şeyi hedefliyoruz. Birincisi, mevcut çatışma ve savaş ortamı darbe zeminini sürekli canlı tutuyor. Dolayısıyla bunu bitirecek yeni bir yol, yöntem bulmamız lazım. İmralı’ya en azından aile ve avukatın gidişi sağlanmalı.
“PKK dikkat edilirse, darbe gecesinden bu yana büyük çaplı eylemler yapmıyor. Bunun anlamını bizde okumaya çalışıyoruz. Darbe girişiminin sonrasında Türkiye’nin önüne yeni bir fırsat çıkmıştır. Bu faciadan büyük bir ders çıkararak, biz kendi iç barışımızı öncelikle kurmalıyız şeklinde ortak aklı geliştirmek için HDP çaba sarf edecek.
“Gerekirse bütün hükümet yetkilileriyle görüşebiliriz. İmralı’ya heyet göndermek, Kandil’e heyet göndermek bütün bunlar da seçeneklerimiz arasında. Ama henüz kararlaştırmış değiliz. Özellikle Erdoğan’ın bu konudaki tavrını görmek istiyoruz. İmralı’yla ilgili yapılan açıklamalar tatmin edici değil, ciddiyetten uzak.
“Sokağa çıkacağız”
“İkinci olarak biz de sokağa çıkacağız. Biz de çok sayıda miting planlıyoruz. Biz ne darbe ne diktatörlük diyoruz. AKP’nin kurmak istediği düzen de demokrasi değil, darbecilerin getirmek istediği düzen zaten tam bir katliam ve toplumu teslim alma sistemiydi.
“Darbeyi durdurduk diye otomatikman demokrasiye de geçmedik. Demokrasiye nasıl geçileceğini meydanlarda anlatacağız. Van’dan Diyarbakır’a İzmir’den Mersin’e Adana’ya Dersim’e kadar birçok yerde 10 gün içinde mitingler yapacağız.
“Dikkat ederseniz demokrasi başlığı altında toplum buluşmuş değil. Sadece darbe karşıtlığında toplum bir araya geldi. Bu önemlidir ama demokrasi için yeterli değildir. Darbe karşıtı olduğumuz anda demokrat olmuyoruz. HDP bir demokrasi programıyla sokakta, meydanlarda olacak. Provokasyona gelmeden, toplumda iç çatışma gerilim girişimlerine de prim vermeden çalışacağız.
“Herkesin ama herkesin alanlarda olması lazım”
“Türkiye riski tehlikeyi atlatmış değil. Alınan tedbirler de bence çok yüzeysel. AKP kendine yakın kitleleri meydanlarda tutarak darbe tehdidini savuşturamaz. Kendisini eleştiren kitlelerle de bağ kurması lazım. HDP’yle görüşmeyerek bu şansını yitiriyor.
“Kürtler, Alevileri tedirgin ederek, onların hassasiyetlerini görmezden gelerek; Kürtler ve Alevilerin de darbe karşıtı olduğunu anlamayarak Türkiye tehlikeye açık halde tutuluyor. Yalnızca AKP’lilerin alanlarda olması yetmez, herkesin ama herkesin alanlarda olması lazım.
“Bir demokrasi programı açıklayamıyoruz örneğin. Benim liderler zirvesi çağrımın amacı buydu. Bir araya gelelim ve demokrasi programı açıklayalım. ‘Biz şu ilkeler etrafında bir araya geldik. Sivil özgürlükçü bir anayasa yapacağız’ diyelim. ‘Devlet içinde kadrolaşmaya hiçbir parti izin vermeyecek’ diyelim. ‘Kürt sorununu tümüyle parlamento çatısı altında nihayate erdireceğiz’ diyelim.
“Böyle bir deklarasyonla, Cumhurbaşkanlığı başkanlığında dört bir parti bir program açıklayabilsek herkes meydanlarda olur. Ama şu anda AKP yalnızca kendi iktidarını korumak istiyor.
“Darbe girişimi tümüyle sonlandırılmış değil”
“Erdoğan’ı sevmeyenler de darbe karşıtıdır. Erdoğan’ı sevmiyor diye düşman mı olacaklar. HDP ve CHP’nin tabanı hatta AKP tabanının bir kısmı AKP politikalarından rahatsız olan Türkiye’nin yarısından daha fazla bir kesim var.
“Bu konuda AKP’nin başarımız olduğunu düşünüyorum. Bu yüzden darbecilere de sürekli bir iç savaş fırsatı sunuluyor. Toplumu bir arada tutmak mümkünken bunu yapmayarak darbe tehlikesini canlı tutuyor.
“15 Temmuz’da başlayan askeri darbe girişimi tümüyle sonlandırılmış değil. Askeri ve siyasi komuta kademesi açıklanmadı. Bunlar kimdir, bilmiyoruz. Hiçbir askeri darbe arkasına siyasi bir gücü almadan darbe yapmaz. Bir maceracı ruhla bu işe girişmediler.
“AKP içinden kim var. Darbenin başbakanı kim olacaktı? Ben olmayacaktım, eminim. Bunun açığa çıkması lazım. Genelkurmay Başkanı, MİT müsteşarı bu işin neresindeydi, bilmiyoruz. Spekülasyonlar var. Bunlar ortaya çıkarılmadığına göre ya AKP bunlarla bir pazarlık yapıyor ya da gerçekten kontrol altına alamadığı için açıklamıyor bunları.
“Erdoğan, eniştesini MİT müsteşarı yapsın”
“Ben darbe bilgisini medyadan öğrendim. Ama Cumhurbaşkanı ve Başbakan eniştesi ve yakınlarından öğreniyorsa ya eniştesini MİT müsteşarı yapsın ya da gerçekleri topluma anlatsın. Burada bir tuhaflık var.
“MİT müsteşarının darbe başlamadan saatler önce Genelkurmay’da tedbir toplantısı yaptığı söyleniyor. Bundan Cumhurbaşkanı ve Başbakan’ın nasıl haberi olmaz. Genelkurmay Başkanı ve MİT müsteşarı Başbakan ve Cumhurbaşkanı’na niye bilgi vermediler? Bu konuda açıklama yapmalılar. Karanlıkta olan çok fazla bilgi var.
HDP’ye dönük suikast iddiaları
“Bize zaten periyodik olarak istihbarat tebligatları yapılıyor. Bu dönemde Kürt-Türk; AKP’li-HDP’li çatışması tam da darbecilerin ekmeğine yağ sürecek bir durum olur.
“Biz uzlaşma, çözüm arayışı başlamazsa birileri burayı kaşımak isteyecektir. Her şeye karşın biz güvenlik önlemlerimizi artırıyoruz.
“Karşımızda gözü dönmüş bir anlayış varsa yapabilecek çok şeyimiz de yok. Tehdit sıradan bir tehdit değil. Darbe girişiminden sonra güvenlik önlemleri arttırıldı. Sözlü olarak iletildi.
“İşkence insanlık suçudur”
“İşkence olağanlaştırılıyor, hatta AKP’lilerin bir kısmı bunun az bile olduğunu söylüyor. Ama ilke ilkedir, ahlak ahlaktır. İnsan geçen ay ahlaklı olup bu ay ahlaksız olamaz. İşkenceye karşı olmak ahlak sorunudur.
“Geçen ay işkenceye karşıydık ama bu ay herkese yapılabilir ve görüntüler yayınlanabilir demek ilkesizliktir. İşkence insanlık suçudur, darbeciye de yapsanız, katilye de yapsanız, masuma da yapsanız hiç değişmez.
“Hele bu görüntülerin devlet kanallarından yayınlanması ilerde çok sorgulanacaktır. Bugünün sıcak atmosferinde belki kimse görmek istemiyor ama AKP etrafındaki İslamcılar bunun vebalini ağır ödeyecekler. 12 Eylül’de işkenceyi savunan herkes çok utanmıştır.
“Darbecilerden yana tavır almadık”
“AKP’nin korkusunu anlayabilirim, darbenin kendilerine yapıldığını düşünüyorlar ve Mısır örneğinden yola çıkarak panik yaşıyorlar. Ama şunu unutmasınlar, Mısır’da solcular darbecilerden yana oldu, Türkiye’de kimse darbecilerden yana olmadı.
“Ama bizlerin verdiği desteği de AKP ve Erdoğan politikalarına verilmiş destek olarak algılarlarsa hata yaparlar. Biz demokrasiye inandığımız için tutumumuz böyle. Yoksa Erdoğan’ın bize yaptığı zulmün haddi hesabı yok.
“Bizi içeri atmak üzereydiler, biz buna rağmen darbecilerden yana tavır almadık. Bütün dünya şaşırdı. O günden bu yana en 10 etkili yabancı basın kuruluşuyla görüştüm, HDP bu kadar baskı altındayken nasıl oldu da darbeye karşı net açıklama yapabildi diye şaşırıyorlar. Ama AKP bunun kıymetini anlayacak ruh halinde değil.”