ABD'de İran ambargosunun delinmesiyle ilgili davada tanık olmayı kabul eden Reza Zarrab'ın ilk günkü ifadesi bitti. Zarrab, Halkbank'ın eşi Ebru Gündeş'in ünlü olması nedeniyle kendisiyle çalışmayı başta kabul etmediğini, bu nedenle bakan Zafer Çağlayan'a gittiğini söyledi. Çağlayan'a 45-50 milyon euro verdiğini öne süren Zarrab, ödemeleri 'nakit, değerli eşyalar ve banka transferleri' yoluyla yaptığını iddia etti. Duruşma sonunda yargıç Berman Zarrab'a sivil kıyafet giyebileceğini söyledi.... İşte Zarrab'ın anlattıkları...
İran’a yönelik Amerikan yaptırımlarını Amerikan finans sistemini kullanarak ve Türkiye’de hükümet yetkililerinden yardım alarak delme suçlamasıyla görülen davada, son anda sanık sandalyesinden tanık sandalyesine ‘transfer’ olan İranlı işadamı Reza Zarrab ifade verdi.
Zarrab, Aktifbank’ta hesap açabilmek için dönemin AB bakanı Egemen Bağış’ın, Halkbank için de eski ekonomi bakanı Zafer Çağlayan’ın yardımını aldığını sürdü. Reza Zarrab, eşi Ebru Gündeş nedeniyle ‘çok göz önünde olduğu’ için dönemin Halkbank genel müdürü Süleyman Aslan’ın kendisine hesap açmayı reddettiğini, Çağlayan’ın ise yardımcı olduğunu iddia etti. Zarrab, Çağlayan’ın kârdan yüzde 50 pay istediğini, eski bakana ’45-50 milyon euro, 7 milyon dolar ve 2.4 milyon TL verdiğini’ öne sürdü.
Zarrab’ın ifadesi kronolojik olarak şöyle:
‘SAKİN GÖRÜNÜYOR’
Reuters ajansı, Zarrab’ın ifade vermeye başladığını son dakika gelişmesi olarak duyurdu. Duruşmayı yerinden izleyen Amerikalı gazeteci Pete Brush ise Zarrab’ın uzun kollu, gri bir gömlek ve üzerine koyu renkli bir cezaevi giysisi giydiğini duyurdu. Brush, Zarrab için “Sakin görünüyor, suyundan yudum alıyor” tarifini yaptı. Zarrab’ın tanık sandalyesine kelepçeyle getirildiği belirtiliyor.
‘DOĞRUYU ANLATACAĞIM’
Rıza Zarrab ifadesinin başında, savcılık makamıyla yaptığı işbirliği kapsamında üç yükümlülüğü olduğunu söyledi. Bunları, “Tam olarak doğruyu anlatmak, Amerikan hükümetiyle işbirliği yapmak ve bundan sonra suç işlememek” olarak sıraladı.
‘CEZAEVİNDEN ÇIKMANIN EN HIZLI YOLUYDU’
Zarrab, Türkiye’yle bir takas ihtimali için avukatlar tuttuğunu ama bu girişim başarısız olunca tanıklık yapmayı kabul ettiğini söyledi; “İşbirliği yapmak, sorumluluğu kabul etmenin ve cezaevinden çıkmanın en hızlı yoluydu” dedi.
‘BENİ OTELDE TUTMUYORLAR’
Zarrab, bir otelde olduğu iddialarını da yalanladı. FBI gözetimi altında tutulduğunu, ‘özgürce hareket etmediğini’ söyledi.
‘YAPTIRIMLARI EN İYİ BİLEN KİŞİ ATİLLA’
Yaptırımlar nedeniyle İranlıların petrol ve doğalgaz gelirlerini kullanamadığına ve bu geliri uluslararası ödemeler için kullanamadığını belirten Zarrab, davanın artık tek tutuklu sanığı olan eski Halkbank genel müdür yardımcısı Mehmet Hakan Atilla’yı ‘Halkbank’ya yaptırım kurallarını en iyi bilen kişi’ olarak niteledi.
AKTİFBANK’TA NASIL HESAP AÇTI?
Zarrab, Aktif Bank’ta hesap açma yönündeki ilk girişiminin ‘İran’la iş yapanların özel izin alması gerektiği’ gerekçesiyle reddedildiğini, genel müdürle görüşmesi sonrasI ‘5-10 milyon euroluk’ bir hesap açtığını söyledi.
‘EGEMEN BAĞIŞ’TAN YARDIM ALDIM’
Zarrab, Aktif Bank kendisini ilk başta reddedince, eski AB bakanı Egemen Bağış’tan yardım aldığını açıkladı. Bloomberg haber sitesi, mahkeme salonunda Egemen Bağış’ın bir fotoğrafının da gösterildiğini duyurdu.
‘AHMEDİNECAD’LA İLİŞKİSİNİ KABUL ETTİ’
Zarrab, bir süre İran Merkez Bankası ve Bank Mellat ile ilişkilerini aktardıktan ve İran’ın eski cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad ile ilişkisini kabul ettikten yeniden Türkiye’yi anlatmaya başladı. İranlı işadamı, Aktifbank’la ilişkisinin, Aktifbank’ın kendisinin İran’la iş yapıyor olması nedeniyle 2012’de kesildiğini, bu noktadan sonra Halkbank’a yöneldiğini söyledi.
‘EBRU GÜNDEŞ YÜZÜNDEN REDDETTİLER, ÇAĞLAYAN’A GİTTİM’
Zarrab, dönemin Halkbank genel müdürü Süleyman Aslan’ın, ‘eşi Ebru Gündeş’in çok ünlü olması ve bu nedenle kendisinin de göz önünde bulunması’ nedeniyle birlikte çalışmayı başta reddettiğini söyledi. Zarrab, bu noktada dönemin ekonomi bakanı Zafer Çağlayan’dan yardım istediğini öne sürdü. Zarrab, niçin Çağlayan’la temas kurduğuna ilişkin soruya “Çünkü o ekonomi bakanıydı”yanıtını verdi.
‘ÇAĞLAYAN’A 45-50 MİLYON EURO VERDİM’
Zarrab, Halkbank’la anlaşabilmesi için Zafer Çağlayan’ın ‘kârı yüzde 50-50 paylaşmayı’ önerdiğini, eski bakana ’45-50 milyon euro, 7 milyon dolar ve 2.4 milyon TL verdiğini’ öne sürdü. Zarrab’ın tam miktarı hatırlayamaması ve diğer para birimlerinde de ödemeler olduğunu söylemesi dikkat çekti.
‘NAKİT, DEĞERLİ EŞYALAR, BANKA TRANSFERLERİ’
Öğle arasının ardından Çağlayan’a yapıldığı belirtilen ödemeler hakkındaki sorgu devam ediyor. Zarrab, bu ödemeleri nasıl yaptığına dair soruyu “Nakit, değerli eşyalar ve banka transferleri” diye niteledi. İranlı işadamı, Çağlayan’ın ailesine ödeme yapıp yapmadığına ilişkin soruya da olumlu yanıt verdi.
Savcılık makamı, Çağlayan’ın kardeşine yapıldığı belirtilen en az 2.4 milyon TL’lik bir ödemenin banka dekontunu göstermek istedi. Yargıç, savunmanın itirazını kabul etmedi.
‘TÜPRAŞ’ İLE ‘BOTAŞ’ İDDİASI
Sarraf daha sonra altın ticaretinin nasıl yapıldığını anlatmak için sandalyesinden inerek bir şema çizdi. Amerikalı gazeteci Adam Klasfeld, Zarrab’ın Halkbank ile bağlantılı şirketler arasında ‘Tukresh’ ile ‘Botosh’ isimlerini andığını ancak bunların kendisine tanıdık gelmediğini yazdı. Sosyal medyada, bu şirketlerin TÜPRAŞ ile BOTAŞ olduğu yorumu yapıldı.
ZARRAB’IN ŞEMASI BASINA VERİLECEK
Rıza Zarrab’ın İran yaptırımlarının delinmesini sağlayan altın ticaretinin nasıl yapıldığını anlattığı şeması mahkeme belgelerine delil olarak girdi. Bu, şemanın basınla paylaşılacağı anlamına geliyor.
Amerikalı gazeteci Adam Klasfeld şemanın ‘son derece karmaşık’ göründüğünü yazdı.
‘ASLAN YARDIM ETTİ’
Zarrab’a, Halkbank’ın genel müdürü Süleyman Aslan’la yaptığı bir telefon konuşmasının dökümü soruldu. Zarrab konuşmanın içeriğini anlattı. Buna göre, yaptırımların etrafından dolanmayan bir bankacılık işleminin yanlışlıkla yapıldı ve Halkbank genel müdürü Süleyman Aslan Zarrab’a yardımcı oldu.
Zarrab, İran Ulusal Petrol Şirketi’nden bir transferin doğrudan kendisinin ticari hesabına geldiğini, Aslan’ın bu hesabın boşaltılması için yardım ettiğini öne sürdü. Zarrab, ‘Aslan’ın ve Halkbank’ın yaptırımların ne olduğunu ve hangi işlemlerin yaptırımları deleceğini bildiğini’ savundu.
Söz konusu ses kaydının dökümü dava dosyasına girdi.
ZARRAB: BİRKAÇ MİLYAR ÇEKTİM
Rıza Zarrab, yaptırım politikasının değişmesi sonrası altın ticaretinin rotasını değiştirmek için Halkbank’tan para çekmek zorunda kaldığını anlattı. Zarrab, savcının”Halkbank’tan kaç para çektiniz?” sorusuna “Birkaç milyar” yanıtını verdi. Savcı “Hangi para birimi?” diye sorunca, “Euro” dedi.
Zarrab bu paranın, İranlılardan alınan ve altın ticaretiymiş gibi gösterilen para olduğunu söyledi.
Zarrab, sahte bankacılık işlemleri için bir kod kullandıklarını da anlattı. Bu kodun, Türkiye’den dışarıya altın gönderilmediği zamanlarda kullanıldığını söyledi.
Bugünkü duruşma sona erdi. Zarrab’ın ifadesi yarın TSİ 17.15’te devam edecek.
YARGIÇTAN KIYAFET ÖNERİSİ
Amerikalı gazeteci Pete Brush, yargıç Berman’ın Zarrab’ın mahkemede cezaevi kıyafeti içindeki görüntüsünden rahatsız olduğunu duyurdu. Buna göre yargıç, Zarrab’ın sivil kıyafet giyebilmesi için bir karara imza atmayı önerdi. Zarrab’ın normal kıyafet giymeyi isteyip istemediği bilinmiyor.
NE OLMUŞTU?
İran ve Türkiye vatandaşı olan Reza Zarrab, Mart 2016’da Disneyland ziyareti için gittiği ABD’de tutuklandı. Türkiye iadesi için bir dizi girişimde bulunsa ve ABD’ye iki defa nota verse de, Zarrab davası önceki gün resmen başladı.
Zarrab’ın tanık/itirafçı olacağı iddiası da dün doğrulandı. Mühürleri sökülen belgelerde, Zarrab’ın tüm suçlamaları 26 Ekim’de kabul ettiği beyanname de yer aldı. Böylece, Zarrab’ın Amerikan hükümeti lehine tanıklık yapacağı kesinleşti.
Savcı David Denton dün jüri üyelerine yaptığı açış konuşmasında Zarrab’ı iddia makamının ‘yıldız tanığı’ olarak nitelemiş, her şeyin iç yüzünü anlatacağını söylemişti. Zarrab’ın en az iki gün boyunca ifade vereceği belirtiliyor. / DUVAR