Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya ve Ukrayna arasında 24 Şubat'ta başlayan savaş sonrası ilk kez Ukrayna'ya gitti. Lviv'e varan Erdoğan'ın Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy ile Potoçki Sarayı'ndaki görüşmesi, saat 14.40'da başladı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'a, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci, Ticaret Bakanı Mehmet Muş, Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanı Hakan Fidan, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir, AK Parti Genel Başkan Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Ömer Çelik ile Baykar Genel Müdürü Haluk Bayraktar da eşlik etti.
Basına kapalı olarak gerçekleştirilen görüşme, yaklaşık 2 saat sürdü.
ALTYAPI ANLAŞMASI İMZALANDI: GÖREV GÜCÜ OLUŞTURULACAK
Görüşmede, Ukrayna'nın savaş nedeniyle tahrip olan altyapısının yeniden inşası amacıyla Türkiye ve Ukrayna arasında yapılan anlaşma, Ukrayna Altyapı Bakanı Oleksandr Kubrakov ile Ticaret Bakanı Mehmet Muş tarafından imzalandı. Anlaşmayla iki ülke arasında Ukrayna'nın yeniden inşası için bir Görev Gücü oluşturulacak.
Görev gücü ile Ukrayna'da yollar, köprüler, su ve elektrik altyapısı, hastane ve okul gibi sosyal ve ekonomik önemi sahip tesislerin yeniden inşası için çalışmalar birlikte koordine edilecek.
ZELENSKİ VE GUTERRES ÜÇLÜ GÖRÜŞME
Daha sonra Erdoğan, Zelenskiy ve Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, üçlü görüşmede bir araya geldi. Potoçki Sarayı'ndaki üçlü zirve saat 16.50'de başladı.
Basına kapalı olan ve 40 dakika süren zirveye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanı Hakan Fidan ve Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın da katıldı.
ERDOĞAN: UKRAYNA'NIN TOPRAK BÜTÜNLÜĞÜNE DESTEĞİMİZİ VURGULADIK
Zirvenin ardından Erdoğan, Zelenskiy ve Guterres, ortak basın toplantısı düzenledi.
Basın toplantısında konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Yaklaşık 6 aydır devam eden savaş, görüşmelerimizin ana konusunu teşkil etti. Ukrayna'nın toprak bütünlüğüne ve egemenliğine desteğimizi bu vesile ile bir kez daha vurguladık" dedi.
Ölümler nedeniyle üzüntü duyduğunu dile getiren Erdoğan, "Yaşanan can kayıplarından duyduğumuz derin üzüntüyü bir kez daha ifade ettim. Dün gece Harkov'da bir yurda yönelik gerçekleştirilen 9 sivilin öldüğü 35 kişinin yaralandığı füze saldırısı için de ülkemiz ve milletimiz adına taziyelerimi ilettim" ifadelerini kullandı.
'NÜKLEER SANTRAL ÇEVRESİNDEKİ ÇATIŞMALARDAN ENDİŞELİYİZ'
Zaporijya Nükleer Santrali çevresinde yükselen askeri gerilime değinen Erdoğan, "Zaporijya Nükleer Santrali etrafında devam eden çatışmalardan duyduğumuz endişeyi dile getirdik. Yeni bir Çernobil yaşamak istemiyoruz. Türkiye olarak bir taraftan çatışmaların diplomatik çözümle sona ermesi için çaba harcarken, diğer taraftan da Ukraynalı dostlarımızın yanında olduk, olmaya devam ediyoruz" diye konuştu.
Ukrayna'ya insani yardımlar gönderildiğini hatırlatan Erdoğan, "Savaşın başından bu yana Ukrayna halkının acil insani ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla 98 tırlık insani yardım malzemesi sevk ettik. 325 bine yakın Ukraynalıya geçici olarak ülkemizde ev sahipliği yaptık. Ukrayna'daki şartlar normale dönünceye kadar 1099 yetim ve 408 refakatçisinden oluşan toplam 1507 kişiyi ülkemizde kabul ettik" dedi.
"Üçlü görüşmenin odak noktasını savaşın ne şekilde nihayete erdirilebileceği oluşturdu" diyen Erdoğan, şöyle devam etti:
"Malumunuz bundan daha 1 ay önce BM, Ukrayna, Rusya ve Türkiye olarak tarihi nitelikte bir ortak çalışma örneği sergiledik. Ukrayna tahılının Karadeniz üzerinden güvenli şekilde dünya piyasalarına ihracını mümkün kılan İstanbul mutabakatının olumlu yansımalarını sadece Ukrayna değil tüm dünya hissetmeye başladı. Mutabakatın uygulamaya konduğu 1 Ağustos'tan bu yana 25 gemi, yaklaşık 625 bin ton Ukrayna tahılını dünya pazarlarına ulaştırdık, ulaştırıyoruz. Bugünkü temaslarımızda mevcut mekanizmanın faaliyetlerinin arttırılarak sürdürülebilmesi için atılabilecek adımlar üzerinde durduk."
'SAVAŞIN MÜZAKERE MASASINDA SONUÇLANACAĞINA İNANIYORUM'
"Üçlü görüşmemizde ayrıca İstanbul Mutabakatı'nın oluşturduğu müsbet havanın kalıcı barışa tahvil edilmesi imkanlarını değerlendirdik. Diplomatik sürecin canlandırılması için uluslararası toplumun daha fazla sorumluluk üstlenmesi gerektiğine özellikle işaret ettik. Şahsen savaşın en nihayetinde müzakere masasında sonuçlanacağına olan inancımı muhafaza ediyorum. Esasen Sayın Zelenskiy ve Sayın Guterres de bu konuda aynı fikirdeler."
'ARABULUCU ROLÜ OYNAMAYA HAZIRIZ'
"Tüm mesele müzakere masasına giden en kısa ve adil yolu tespit etmektir. Mart ayında İstanbul'da şekillenen parametreler üzerinden müzakerelerin canlandırılmasının imkan dahilinde olduğuna inanıyorum. Bu hedefe yönelik olarak her türlü desteği vermeyi tekrar kolaylaştırıcı veya arabulucu rolü oynamaya hazırız."
'ESİR MÜBADELESİNİ DE ELE ALDIK'
"Tabii görüşmemizde savaş esirlerinin mübadelesi konusunu ve bu konudaki girişimlerimizi ele aldık. Bu konuyu önemsediğimizi de ayrıca ifade etmek istiyorum. İnanıyorum ki, şu anda burayı takip edenler acaba bu esirlerin mübadelesi ne oldu sorusunu da cevaplamaya çalışıyorlar. Bu konuyla ilgili olarak Sayın Putin'le, Rusya tarafıyla da bugünkü görüşmelerimizin neticesini değerlendirmeye devam edeceğiz."
GUTERRES: ZAPORİJA'YA YÖNELİK BİR HASAR İNTİHARDIR
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ardından BM Genel Sekreteri Antonio Guterres konuştu.
Ukrayna halkı ve Cumhurbaşkanı Zelenskiy'e kendisini konuk ettiklerini için teşekkür eden Guterres, "Aynı zamanda Sayın Erdoğan'la bir araya gelmekten de memnuniyet duyduğumu belirtmeliyim. Birkaç hafta önce İstanbul'da bir araya gelmiştik. Karadeniz tahıl inisiyatifinin dünyanın dört bir yanında savunmasız insanlara yardım etmek üzere bir anlaşmayı imzalamak üzere" dedi.
"Gıda cephesindeki olumlu ivme diplomasinin zaferini yansıtıyor" diyen Guterres, "Ukrayna ve Rusya'dan daha büyük miktarlarda yiyecek ve gübreyi çıkarmak, en savunmasız insanlara ve ülkelere yardım sağlamak için çok önemli" ifadelerini kullandı.
Rusya'nın kontrolüne geçen Zaporijya Nükleer Santrali'ndeki askerlerin çekilmesini isteyen Guterres, "Santraldeki askeri ekipman ve personel çekilmelidir. Zaporijya’ya yönelik potansiyel bir hasar, intihardır" şeklinde konuştu.
ZELENSKİY: BARIŞ GÖRÜŞMELERİ İÇİN RUSYA İŞGAL ETTİĞİ YERLERDEN ÇEKİLMELİ
Toplantıda son sözü alan Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, Türkiye'nin ve Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın tahıl sevkiyatında öncü rol oynadığını belirterek, "Bu, küresel gıda krizinin üstesinden gelmeye yardımcı oldu" dedi.
Zaporijya Nükleer Santrali'ndeki Rus askerinin çekilmesini isteyen Zelenskiy, "Rusya, hiçbir şart olmadan bir an önce askerlerini çekmeli. Aynı zamanda provokasyonlara ve saldırılara derhal son vermeli. Rusya'nın küresel boyuta çıkabilecek radyasyon tehlikesine sürüklemesi kabul edilmez. Sayın Guterres'le bu bağlamda Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun Zaporijya'yı ziyaretini ele aldık" diye konuştu.
Rusya ile barış görüşmelerinin başlaması için Ukrayna'dan çekilmesini talep eden Zelenskiy, "Barış görüşmelerin başlaması için Rusya'nın önce işgal ettiği toprakları terk etmesi gerekiyor" ifadelerini kullandı. / DUVAR