ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ve Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu'nun yapıldığı ABD'nin New York kentinde bir araya geldi. Görüşmeye ilişkin ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan açıklama yapıldı.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Matthew Miller'ın yazılı açıklamasında, Blinken ve Sudani'nin 'bölgedeki çatışmanın daha da tırmanmasından kaçınmak için gösterilecek acil çabaları' ele aldığı ifade edildi. İki ismin 'ekonomik kalkınma konusundaki işbirliğini genişletmek ve halklar arasında bağlar oluşturmaya devam etmek de dahil olmak üzere ABD-Irak stratejik ortaklığını da vurguladığı' görüşmede, 'bölgesel istikrarı geliştirecek kalıcı bir güvenlik ortaklığı kurma konusundaki ortak vizyonun da teyit edildiği, IŞİD'in yenilmesini sağlamak üzere Irak'taki IŞİD karşıtı koalisyonun askeri misyonunda yapılacak geçişe dair devam eden görüşmelerin' de buna dahil olduğu bilgisi verildi.
'YABANCI YATIRIMIN TEŞVİKİ İÇİN BORU HATTI YENİDEN AÇILMALI'
ABD Dışişleri Bakanlığı'nın açıklamasına göre, Bakan Blinken, Türkiye ve Irak arasındaki petrol boru hattı konusundaki görüşlerini de dile getirdi. Açıklamada, konuya ilişkin olarak şöyle denildi: "Bakan (Blinken) Irak ekonomisine yabancı yatırımların devam etmesini teşvik etmek için Irak-Türkiye petrol boru hattının yeniden açılması ihtiyacını vurguladı ve Irak'ın 2030 yılına kadar enerji bağımsızlığını sağlamaya olan bağlılığını takdir etti."
Bakanlığın açıklamasına göre, Dışişleri Bakanı Blinken, Irak Başbakanı Sudani'nin yolsuzlukla mücadele ve finans sektöründe reform da dahil olmak üzere Irak ekonomisini modernleştirme gündemine ABD'nin desteğini teyit ederek, ABD'nin Irak halkının ve daha geniş anlamda bölgenin faydasına olacak istikrarlı, güvenli ve egemen bir Irak'ı destekleme yönündeki devam eden çabalarının altını çizdi.
Ne olmuştu?
Irak, Türkiye’nin Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) çıkardığı petrolü Kerkük-Ceyhan ham petrol boru hattı üzerinden ithal etmesinin iki ülke arasındaki anlaşmayı ihlal ettiğini savunarak 2014 yılında tahkim davası açmıştı. Irak'ın 25 Mart 2023 tarihinde Uluslararası Tahkim Mahkemesi'nde açtığı davayı kazanmasının ardından, IKBY’den Türkiye’ye gelen günlük 450 bin varillik petrol ihracatı durmuştu.
Tahkim mahkemesinin ayrıca Türkiye'nin Irak yönetimine 1,4 milyar dolar ödemesine karar verdiği aktarılmıştı. Ancak Türkiye Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, tek taraflı bir tazminat ödemesinin gerçekleşmeyeceğini, iki tarafın da kabul edilen ve reddedilen talepleri olduğunu, iki tarafın da tazminat ödeyeceğini duyurmuştu.
Bağdat ile Erbil yönetimleri, Nisan 2023'ün başında başında Türkiye üzerinden petrol ihracatına devam edilmesi için anlaşmaya varmıştı ancak boru hattından petrol akışı henüz sağlanmadı. IKBY'den yapılan açıklamada, Türkiye'ye petrol ihracatının müzakerelerin tıkanması yüzünden hâlâ başlamadığı bildirilmişti. IKBY Dış İlişkiler Sözcüsü Lawk Ghafuri, “Petrol akışıyla ilgili ilgili her şey artık Bağdat ve Ankara’nın elinde, her iki taraf da petrol akışını yeniden başlatmak için bir anlaşmaya varmalı” demişti.